Να σώσουμε τις ντόπιες ποικιλίες
.Δεν έχουν περάσει πολλά χρόνια από τότε που οι καλλιεργητές, «κατ’ επάγγελμα» ή κατ’ οίκον, φύτευαν κάθε χρόνο αποκλειστικά τους σπόρους που είχαν φροντίσει να φυλάξουν από τις προηγούμενες σοδειές. Και αν τους έλειπε κάτι, το αντάλλασσαν ή το ζητούσαν από κάποιο γείτονα ή συντοπίτη τους. Ήταν εκείνες οι εποχές που αρέσει στους παλιότερους να τις θυμούνται γιατί «τα φρούτα και τα λαχανικά είχαν άρωμα και γεύση» και το κάθε τι τρωγόταν στον καιρό του: οι ντομάτες το καλοκαίρι, τα λάχανα το χειμώνα και ούτω καθ’ εξής…
Μετά; Μετά ήρθαν οι παχυλές υποσχέσεις για μεγάλη παραγωγή και λιγότερο κόπο και μαζί τους το επονομαζόμενο «θαύμα» της «πράσινης επανάστασης»: το υβρίδιο (υβρίδιο: από την ελληνική λέξη ύβρη, διασταύρωση που προσβάλλει τη φύση). Επρόκειτο για –υποτίθεται- βελτιωμένες ποικιλίες ειδών που όμως χρειάζονταν συγκεκριμένη συνοδεία για να αποδώσουν: το τυποποιημένο λίπασμα, το φάρμακο, το γεωπόνο «που πάντα ήξερε καλύτερα». Οι καλλιεργητές αγόραζαν κάθε χρόνο τους σπόρους από ολοένα και λιγότερες εταιρείες σποροπαραγωγής γιατί τα υβρίδια δεν δίνουν σπόρο κατάλληλο για φύτεμα (είναι είτε στείρα, είτε οι απόγονοι δεν έχουν τα χαρακτηριστικά του αρχικού φυτού).
Η λεγόμενη «πράσινη» επανάσταση που εφαρμόστηκε σε όλο –μ’ έμφαση στον τρίτο- κόσμο έγινε με πρόσχημα να νικηθεί η πείνα, στην πραγματικότητα όμως, στέρησε από τους καλλιεργητές τη δυνατότητα να έχουν αυτάρκεια ως προς τους σπόρους και ανέδειξε το εμπόριο τους σε μια επικερδή ενασχόληση κάποιων λίγων. Επιπλέον επέβαλλε παγκόσμια τη χρήση των χημικών με τις γνωστές συνέπειες για το περιβάλλον και την υγεία αλλά και την οικονομική επιβάρυνση των καλλιεργητών. Η πράσινη επανάσταση ήταν μια προσχεδιασμένη επίθεση ενάντια στην αυτάρκεια και την οικονομία επιβίωσης των καλλιεργητών. Δεν έγινε τίποτα τυχαία…
Εδώ και μερικά χρόνια έχει έρθει η σειρά των μεταλλαγμένων σπόρων, που είναι εξακριβωμένα και επίτηδες στείροι σπόροι και που ανήκουν αυστηρά και για πάντα στην εταιρεία που τους κατασκεύασε (είναι πατενταρισμένοι), απλώς τους «νοικιάζει» στον κάθε καλλιεργητή, ο οποίος ούτως ή άλλως πληρώνει μεγάλα ποσά για να τους αποκτήσει μαζί με τα απαραίτητα συμπληρώματά τους.
Το πρόσχημα και αυτή τη φορά είναι το ίδιο: μεγαλύτερη και εξασφαλισμένη παραγωγή, εξάλειψη της πείνας, συμπληρωμένο αυτή τη φορά από ένα φθηνό ευφυολόγημα περί φιλικότητας στο περιβάλλον: «οι «οικολογικοί» μεταλλαγμένοι σπόροι θα μας σώσουν από τα χημικά που χρειάζονται τα υβρίδια της «πράσινης» επανάστασης». Οι στόχοι είναι και αυτοί ίδιοι: ΙΔΙΟΚΤΗΣΙΑ ΚΑΙ ΕΜΠΟΡΙΟ ΤΩΝ ΣΠΟΡΩΝ, ΤΗΣ ΤΡΟΦΗΣ, ΤΗΣ ΖΩΗΣ ΑΠΟ ΛΙΓΕΣ ΕΤΑΙΡΕΙΕΣ. ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΟΣ ΚΑΙ ΑΡΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ.
«Είμαστε μάρτυρες και συνυπεύθυνοι σε ένα γενετικό ολοκαύτωμα. Μια ποικιλία ρυζιού, η IR-8 κυριαρχεί από το κρύο της Ταϊβάν ως τη ζέστη του Μπενίν. Εκεί όπου μέχρι πριν λίγα μόνο χρόνια μεγάλωναν 30.000 είδη ρυζιού. Το 30% του σταριού σ’ όλο τον κόσμο προέρχεται από ένα γονέα και το 70% του καλαμποκιού από έξι γονείς.
Στην Ελλάδα χαρακτηριστικό είναι ότι ενώ το 1951 δεν χρησιμοποιούνται ακόμη καθόλου υβρίδια καλαμποκιού, σήμερα συμβαίνει να μην καλλιεργούνται πουθενά ντόπιες ποικιλίες παρά μόνο υβρίδια. Επίσης χαρακτηριστικό είναι το γεγονός ότι το 1927, η καλλιέργεια του σιταριού περιλαμβάνει 100% ντόπιες ποικιλίες, το 1969 μόνο 10%, ενώ σήμερα κυριολεκτικά έχει εκτοπιστεί από την καλλιέργεια το σύνολο των παλιών ποικιλιών. Ανάλογες περιπτώσεις αφανισμού ντόπιων αξιόλογων ποικιλιών από τη γεωργία συμβαίνουν στα λαχανικά, δέντρα, βιομηχανικά και άλλα φυτά αλλά και σε αυτόχθονες φυλές αγροτικών ζώων, όπως οι βραχυκερατικές αγελάδες, τα ελληνικά άλογα, πρόβατα κ.λ.π» (από το περιοδικό Νέα Σελήνη, 27)
Στην Ελλάδα, όπως και σε πολλές άλλες χώρες του πλανήτη, δεν έχουν χαθεί ακόμη όλα. Υπάρχουν ακόμη καλλιεργητικές πρακτικές (οργανική, φυσική, βιοδυναμική) που αξιοποιούν τη συσσωρευμένη γνώση αλλά και τους πειραματισμούς για ολοκληρωτική απελευθέρωση από τα χημικά λιπάσματα και φάρμακα. Ολοένα και περισσότεροι καλλιεργητές (ιδιαίτερα για προσωπική τους χρήση) αναζητούν τις ντόπιες ποικιλίες ενώ έχουν δημιουργηθεί και μια σειρά από πρωτοβουλίες και δίκτυα συλλογής, διατήρησης, αναπαραγωγής και ανταλλαγής ντόπιων σπόρων.
Οι ντόπιες ποικιλίες:
δεν έχουν ιδιοκτήτη, αντίθετα όσοι τις καλλιεργούν «κρατούν σπόρο», δεν αγοράζουν, μπορούν να ανταλλάζουν, είναι αυτάρκεις
είναι προσαρμοσμένες στις ιδιαίτερες συνθήκες κάθε περιοχής, είναι ανθεκτικές σε αντίξοες καιρικές συνθήκες και σε ασθένειες, έντομα, παράσιτα
έχουν γεύση, άρωμα, χρώμα και σχήμα, ιδιαίτερα χαρακτηριστικά που μας επιτρέπουν να ξέρουμε τι τρώμε
είναι κάτι περισσότερο από μία παραγωγική πηγή, είναι κομμάτι της ιστορίας και της κουλτούρας των λαών και όχι ένα τυποποιημένο προϊόν των εταιρειών
είναι μια συλλογική δημιουργία που αντιτίθεται έμπρακτα στην πνευματική ιδιοκτησία και την ιδιοποίηση της ζωής
Ασχολούμαστε και προτιμούμε τους ντόπιους σπόρους
γιατί τους φυτεύουμε χρόνο με το χρόνο και τους βλέπουμε να καρπίζουν,
γιατί δεν θέλουμε να επιτρέψουμε σε λίγες εταιρείες να γίνουν ιδιοκτήτες της τροφής μας,
γιατί μας αρέσει να νοιώθουμε τι τρώμε,
ΝΑ ΕΧΟΥΜΕ ΛΟΓΟ ΣΤΗ ΖΩΗ ΜΑΣ
Οι καιροί είναι πονηροί και έτσι ήδη κάποιοι έχουν αρχίσει να βλέπουν και στους ντόπιους σπόρους έναν ακόμη επικερδή τομέα του «πράσινου» εμπορίου (βλ. βιολογικά –και πανάκριβα- πιστοποιημένα –και πάλι από ιδιωτικές εταιρείες-προϊόντα). Επιπλέον, εταιρείες και ερευνητικά ινστιτούτα έχουν επιδοθεί σε ένα κυνήγι συλλογής, καταγραφής των ντόπιων ποικιλιών που συχνά καταλήγει στη μονοπωλιακή ιδιοποίηση και μαζική εμπορευματοποίησή τους.
ΕΝΑΝΤΙΑ ΣΤΑ ΜΕΤΑΛΛΑΓΜΕΝΑ ΚΑΙ ΤΟΥΣ ΣΠΟΡΟΥΣ ΑΥΤΟΚΤΟΝΙΑΣ
ΕΝΑΝΤΙΑ ΣΤΗ ΒΙΟΠΕΙΡΑΤΕΙΑ ΚΑΙ ΤΙΣ ΠΑΤΕΝΤΕΣ ΠΑΝΩ ΣΤΗ ΖΩΗ
ἁγρότης σπίτι σου
.Δεν έχουν περάσει πολλά χρόνια από τότε που οι καλλιεργητές, «κατ’ επάγγελμα» ή κατ’ οίκον, φύτευαν κάθε χρόνο αποκλειστικά τους σπόρους που είχαν φροντίσει να φυλάξουν από τις προηγούμενες σοδειές. Και αν τους έλειπε κάτι, το αντάλλασσαν ή το ζητούσαν από κάποιο γείτονα ή συντοπίτη τους. Ήταν εκείνες οι εποχές που αρέσει στους παλιότερους να τις θυμούνται γιατί «τα φρούτα και τα λαχανικά είχαν άρωμα και γεύση» και το κάθε τι τρωγόταν στον καιρό του: οι ντομάτες το καλοκαίρι, τα λάχανα το χειμώνα και ούτω καθ’ εξής…
Μετά; Μετά ήρθαν οι παχυλές υποσχέσεις για μεγάλη παραγωγή και λιγότερο κόπο και μαζί τους το επονομαζόμενο «θαύμα» της «πράσινης επανάστασης»: το υβρίδιο (υβρίδιο: από την ελληνική λέξη ύβρη, διασταύρωση που προσβάλλει τη φύση). Επρόκειτο για –υποτίθεται- βελτιωμένες ποικιλίες ειδών που όμως χρειάζονταν συγκεκριμένη συνοδεία για να αποδώσουν: το τυποποιημένο λίπασμα, το φάρμακο, το γεωπόνο «που πάντα ήξερε καλύτερα». Οι καλλιεργητές αγόραζαν κάθε χρόνο τους σπόρους από ολοένα και λιγότερες εταιρείες σποροπαραγωγής γιατί τα υβρίδια δεν δίνουν σπόρο κατάλληλο για φύτεμα (είναι είτε στείρα, είτε οι απόγονοι δεν έχουν τα χαρακτηριστικά του αρχικού φυτού).
Η λεγόμενη «πράσινη» επανάσταση που εφαρμόστηκε σε όλο –μ’ έμφαση στον τρίτο- κόσμο έγινε με πρόσχημα να νικηθεί η πείνα, στην πραγματικότητα όμως, στέρησε από τους καλλιεργητές τη δυνατότητα να έχουν αυτάρκεια ως προς τους σπόρους και ανέδειξε το εμπόριο τους σε μια επικερδή ενασχόληση κάποιων λίγων. Επιπλέον επέβαλλε παγκόσμια τη χρήση των χημικών με τις γνωστές συνέπειες για το περιβάλλον και την υγεία αλλά και την οικονομική επιβάρυνση των καλλιεργητών. Η πράσινη επανάσταση ήταν μια προσχεδιασμένη επίθεση ενάντια στην αυτάρκεια και την οικονομία επιβίωσης των καλλιεργητών. Δεν έγινε τίποτα τυχαία…
Εδώ και μερικά χρόνια έχει έρθει η σειρά των μεταλλαγμένων σπόρων, που είναι εξακριβωμένα και επίτηδες στείροι σπόροι και που ανήκουν αυστηρά και για πάντα στην εταιρεία που τους κατασκεύασε (είναι πατενταρισμένοι), απλώς τους «νοικιάζει» στον κάθε καλλιεργητή, ο οποίος ούτως ή άλλως πληρώνει μεγάλα ποσά για να τους αποκτήσει μαζί με τα απαραίτητα συμπληρώματά τους.
Το πρόσχημα και αυτή τη φορά είναι το ίδιο: μεγαλύτερη και εξασφαλισμένη παραγωγή, εξάλειψη της πείνας, συμπληρωμένο αυτή τη φορά από ένα φθηνό ευφυολόγημα περί φιλικότητας στο περιβάλλον: «οι «οικολογικοί» μεταλλαγμένοι σπόροι θα μας σώσουν από τα χημικά που χρειάζονται τα υβρίδια της «πράσινης» επανάστασης». Οι στόχοι είναι και αυτοί ίδιοι: ΙΔΙΟΚΤΗΣΙΑ ΚΑΙ ΕΜΠΟΡΙΟ ΤΩΝ ΣΠΟΡΩΝ, ΤΗΣ ΤΡΟΦΗΣ, ΤΗΣ ΖΩΗΣ ΑΠΟ ΛΙΓΕΣ ΕΤΑΙΡΕΙΕΣ. ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΟΣ ΚΑΙ ΑΡΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ.
«Είμαστε μάρτυρες και συνυπεύθυνοι σε ένα γενετικό ολοκαύτωμα. Μια ποικιλία ρυζιού, η IR-8 κυριαρχεί από το κρύο της Ταϊβάν ως τη ζέστη του Μπενίν. Εκεί όπου μέχρι πριν λίγα μόνο χρόνια μεγάλωναν 30.000 είδη ρυζιού. Το 30% του σταριού σ’ όλο τον κόσμο προέρχεται από ένα γονέα και το 70% του καλαμποκιού από έξι γονείς.
Στην Ελλάδα χαρακτηριστικό είναι ότι ενώ το 1951 δεν χρησιμοποιούνται ακόμη καθόλου υβρίδια καλαμποκιού, σήμερα συμβαίνει να μην καλλιεργούνται πουθενά ντόπιες ποικιλίες παρά μόνο υβρίδια. Επίσης χαρακτηριστικό είναι το γεγονός ότι το 1927, η καλλιέργεια του σιταριού περιλαμβάνει 100% ντόπιες ποικιλίες, το 1969 μόνο 10%, ενώ σήμερα κυριολεκτικά έχει εκτοπιστεί από την καλλιέργεια το σύνολο των παλιών ποικιλιών. Ανάλογες περιπτώσεις αφανισμού ντόπιων αξιόλογων ποικιλιών από τη γεωργία συμβαίνουν στα λαχανικά, δέντρα, βιομηχανικά και άλλα φυτά αλλά και σε αυτόχθονες φυλές αγροτικών ζώων, όπως οι βραχυκερατικές αγελάδες, τα ελληνικά άλογα, πρόβατα κ.λ.π» (από το περιοδικό Νέα Σελήνη, 27)
Στην Ελλάδα, όπως και σε πολλές άλλες χώρες του πλανήτη, δεν έχουν χαθεί ακόμη όλα. Υπάρχουν ακόμη καλλιεργητικές πρακτικές (οργανική, φυσική, βιοδυναμική) που αξιοποιούν τη συσσωρευμένη γνώση αλλά και τους πειραματισμούς για ολοκληρωτική απελευθέρωση από τα χημικά λιπάσματα και φάρμακα. Ολοένα και περισσότεροι καλλιεργητές (ιδιαίτερα για προσωπική τους χρήση) αναζητούν τις ντόπιες ποικιλίες ενώ έχουν δημιουργηθεί και μια σειρά από πρωτοβουλίες και δίκτυα συλλογής, διατήρησης, αναπαραγωγής και ανταλλαγής ντόπιων σπόρων.
Οι ντόπιες ποικιλίες:
δεν έχουν ιδιοκτήτη, αντίθετα όσοι τις καλλιεργούν «κρατούν σπόρο», δεν αγοράζουν, μπορούν να ανταλλάζουν, είναι αυτάρκεις
είναι προσαρμοσμένες στις ιδιαίτερες συνθήκες κάθε περιοχής, είναι ανθεκτικές σε αντίξοες καιρικές συνθήκες και σε ασθένειες, έντομα, παράσιτα
έχουν γεύση, άρωμα, χρώμα και σχήμα, ιδιαίτερα χαρακτηριστικά που μας επιτρέπουν να ξέρουμε τι τρώμε
είναι κάτι περισσότερο από μία παραγωγική πηγή, είναι κομμάτι της ιστορίας και της κουλτούρας των λαών και όχι ένα τυποποιημένο προϊόν των εταιρειών
είναι μια συλλογική δημιουργία που αντιτίθεται έμπρακτα στην πνευματική ιδιοκτησία και την ιδιοποίηση της ζωής
Ασχολούμαστε και προτιμούμε τους ντόπιους σπόρους
γιατί τους φυτεύουμε χρόνο με το χρόνο και τους βλέπουμε να καρπίζουν,
γιατί δεν θέλουμε να επιτρέψουμε σε λίγες εταιρείες να γίνουν ιδιοκτήτες της τροφής μας,
γιατί μας αρέσει να νοιώθουμε τι τρώμε,
ΝΑ ΕΧΟΥΜΕ ΛΟΓΟ ΣΤΗ ΖΩΗ ΜΑΣ
Οι καιροί είναι πονηροί και έτσι ήδη κάποιοι έχουν αρχίσει να βλέπουν και στους ντόπιους σπόρους έναν ακόμη επικερδή τομέα του «πράσινου» εμπορίου (βλ. βιολογικά –και πανάκριβα- πιστοποιημένα –και πάλι από ιδιωτικές εταιρείες-προϊόντα). Επιπλέον, εταιρείες και ερευνητικά ινστιτούτα έχουν επιδοθεί σε ένα κυνήγι συλλογής, καταγραφής των ντόπιων ποικιλιών που συχνά καταλήγει στη μονοπωλιακή ιδιοποίηση και μαζική εμπορευματοποίησή τους.
ΕΝΑΝΤΙΑ ΣΤΑ ΜΕΤΑΛΛΑΓΜΕΝΑ ΚΑΙ ΤΟΥΣ ΣΠΟΡΟΥΣ ΑΥΤΟΚΤΟΝΙΑΣ
ΕΝΑΝΤΙΑ ΣΤΗ ΒΙΟΠΕΙΡΑΤΕΙΑ ΚΑΙ ΤΙΣ ΠΑΤΕΝΤΕΣ ΠΑΝΩ ΣΤΗ ΖΩΗ
ἁγρότης σπίτι σου
ΤΟ ΕΙΔΑΜΕ ΕΔΩ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου