Και το φως κάνει ηχώ: Η κοσμική μηχανή του χρόνου αποκαλύπτει το παρελθόν του διαστήματος [βίντεο]

Στη Γη, η ηχώ παράγεται όταν τα ηχητικά κύματα αναπηδούν στις επιφάνειες και επιστρέφουν πίσω. Ωστόσο στο διάστημα, η «ηχώ» που αναπηδά προέρχεται από το φως.

Ακριβώς όπως η ηχώ επαναλαμβάνει τον ήχο στη Γη, το ίδιο ακριβώς συμβαίνει με το φως στο διάστημα. Απλά αντί να αναπηδήσει σε υγρούς τοίχους σπηλαίων όπως ο ήχος στη Γη, το φως στο σύμπαν συγκρούεται στα σύννεφα σκόνης και επιστρέφει πίσω.

Μερικές φορές αυτό συμβαίνει μετά από μία θεαματική έκρηξη, όπως μία σουπερνόβα. Στη Γη, το φως που βλέπουμε από τα άστρα έρχεται κατευθείαν εδώ. Αλλά στην περίπτωση της σουπερνόβα που εκρήγνυται σε τρεις διαστάσεις, το φως διαχέεται προς όλες τις κατευθύνσεις.

Ετσι μερικές φορές το φως από την έκρηξη ταξιδεύει στο διάστημα μέχρι να συγκρουστεί με κάποιο νέφος σκόνης και να επιστρέψει στη Γη δια της πλαγίας οδού, με αποτέλεσμα η «εικόνα» της έκρηξης να μας έρθει πολύ πιο καθυστερημένα από το ίδιο το φαινόμενο και πιθανότατα όταν η σούπερνόβα θα έχει ήδη από καιρό σβήσει.

Το φαινόμενο αυτό ονομάζεται ηχώ του φωτός και ενεργεί ως αστρονομική μηχανή του χρόνου ή πύλη στο παρελθόν. Σε ορισμένες περιπτώσεις, οι αστρονόμοι έχουν αποκρυπτογραφήσει λεπτομέρειες που αποκαλύπτουν ποια είδη αστεριών εξερράγησαν τον 16ο και 17ο αιώνα - πληροφορίες που διαφορετικά θα χάνονταν στο σύμπαν, δεδομένου ότι τα τηλεσκόπια της εποχής δεν είχαν τα κατάλληλα φασματόμετρα για να διαβάσουν τις χημικές υπογραφές των άστρων στο φως.

Η ηχώ του φωτός χρησιμοποιείται επίσης για να λύσει το μυστήριο της Τρόπιδος , ένα από τα πιο περίεργα και πιο θυελλώδα δυαδικά αστρικά συστήματα του γαλαξία που βρίσκεται 7.500 έτη φωτός μακριά, στο νεφέλωμα Καρίνα.

Ένα από τα δύο αστέρια της είναι ένα διογκωμένο πυρηνικό μεγαθήριο με μάζα 100 φορές μεγαλύτερη από τον ήλιο και είναι 1.000.000 πιο φωτεινό. Αυτό το τεράστιο αστέρι έχει και μία γιγαντιαία σύντροφος η οποία ωστόσο δεν είχε εντοπιστεί μέχρι το 1996, που την παρατήρησε ο Βραζιλιάνος αστρονόμος Αουγκούστο Νταμινέλι.

Η έκρηξη του ξεκίνησε στις αρχές του 1800 και το ξέσπασμα διήρκεσε δύο δεκαετίες, μεταξύ 1837 και 1858, με αποτέλεσμα για ένα διάστημα, το συγκεκριμένο άστρο να είναι το δεύτερο φωτεινότερο στον ουρανό.

Η ηχώ του φωτός μπορεί όμως να είναι φευγαλέα και απατηλή, όπως αποδεικνύεται από τις εικόνες που δημοσιεύθηκαν από μία άλλη διάσημη νόβα που γνωστή ως V838 Μονοκερότις, αφού πολλές φορές αυτό που μοιάζει με ένα διαστελλόμενο νέφος είναι στην πραγματικότητα το φως από την έκρηξη που ταξιδεύει προς τα έξω και αντανακλάται στη κοιλότητες του ήδη υπάρχοντος νέφους.

Light echoes around RS Puppis from HubbleESA on Vimeo.

ΠΗΓΗ