Απολιθωμένα οστά της αρκούδας των σπηλαίων, η οποία ζούσε πριν από 40.000 χρόνια, έχουν βρεθεί σε τουλάχιστον 20 σπηλιές στην περιοχή των Λουτρών Αριδαίας
Οι παγετώνες κάλυψαν τα πάντα και οι αρκούδες, τα λιοντάρια, οι ύαινες, οι λεοπαρδάλεις μαζί με άλλα άγρια ζώα κρύφτηκαν σε βαθιές σπηλιές. Δεκάδες χιλιάδες χρόνια πριν ο κόσμος ήταν καλυμμένος από παχύ στρώμα πάγου, στην Κεντρική Ευρώπη η θερμοκρασία ήταν απαγορευτική για πολλά είδη ζωής και τα ζώα, που έφεραν πλούσιο τρίχωμα για να αντέχουν, μετανάστευαν στην Ελλάδα, όπου οι συνθήκες ήταν καλύτερες.
Στο βορειοδυτικό άκρο του όρους Βόρας στην Πέλλα, εκεί που σήμερα βρίσκονται τα Λουτρά της Αριδαίας, υπήρχαν πριν από 40.000 χρόνια -ίσως και παλιότερα- τουλάχιστον 20 σπηλιές, στις οποίες τα ζώα αυτά βρήκαν ένα ζεστό περιβάλλον, καταφύγιο για να αναπαραχθούν και να εξελιχθούν.
Σήμερα το Σπηλαιοπάρκο Αλμωπίας, όπως έχει ονομαστεί, αποτελεί τον... παράδεισο των σπηλαιολόγων και άλλων ερευνητών που ανακαλύπτουν κομμάτια της προϊστορίας και συνθέτουν το περιβάλλον και τις συνθήκες ζωής μιας άλλης εποχής.
Η αρκούδα των σπηλαίων ήταν στην... καλύτερή της φάση και πέρασε άλλα 30.000 χρόνια -μια που εξαφανίστηκε πριν από 10.000 χρόνια- σε ένα ιδανικό γι αυτή περιβάλλον στην Αρκουδοσπηλιά, μια από τις σημαντικότερες με παλαιοντολογικό ενδιαφέρον.
Απολιθώματα
Οι επιστήμονες ανακάλυψαν απολιθωμένα οστά θηλαστικών σε έξι θαλάμους μέσα σε πολλά τετράγωνα ανασκαφής σε διάφορα βάθη από την επιφάνεια του δαπέδου μέχρι ενάμισι μέτρο, 50 μέτρα από την είσοδο της σπηλιάς, που δεν είναι ακόμη επισκέψιμη, ωστόσο παρουσιάζει εξαιρετικό επιστημονικό ενδιαφέρον.
Στην περιοχή της Αλμωπίας οι επιστήμονες βρήκαν το πλουσιότερο υλικό στη χώρα μας για την αρκούδα των σπηλαίων, ενώ υπάρχουν ακόμη ίχνη από άλλα άγρια ζώα και σπόρους, ωστόσο θεωρείται σχεδόν βέβαιο ότι δεν υπήρχε ανθρώπινη παρουσία - ίσως τα ζώα τούς εκτόπισαν σε άλλα μέρη.
Στον χώρο των Λουτρών Αριδαίας τα τελευταία 15 χρόνια διεξάγεται μια συστηματική παλαιοντολογική ανασκαφή από το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, υπό τη διεύθυνση της παλαιοντολόγου, επίκουρης καθηγήτριας, Ευαγγελίας Τσουκαλά και είναι το κατάλληλο σημείο για τη 10η Πανελλήνια Σπηλαιολογική Συνάντηση που γίνεται αυτές τις μέρες εκεί.
«Εχουν βρεθεί περίπου 15.000 απολιθωμένα οστά και το 95% αυτών προέρχονται από αρκούδες των σπηλαίων, ένα είδος που έχει εξαφανιστεί, λόγω προφανώς του ανταγωνισμού με την καφέ αρκούδα», είπε η κ. Τσουκαλά στο «Εθνος» και πρόσθεσε: «Τα σπήλαια της Αλμωπίας αποτελούσαν ιδανικό περιβάλλον για τη χειμερινή νάρκη και την αναπαραγωγή των άγριων ζώων, αφού είχαν καλές συνθήκες διαβίωσης».
Η έρευνα έφερε στο φως άφθονα απολιθωμένα δείγματα της αρκούδας αυτής (Ursus ingressus), κυρίως γαλακτικών δοντιών, και απολιθωμένα οστά νεαρών ζώων, καθώς και άλλων μεγάλων (ύαινα, λεοπάρδαλη, αλεπού, αρτιοδάκτυλα κ.ά.), και μικρών θηλαστικών που έχουν σήμερα εξαφανιστεί και βοηθούν στη γνώση της βιομετρίας, της γεωγραφικής τους εξάπλωσης, καθώς και του παλαιοπεριβάλλοντος όπου αυτά ζούσαν κατά την ανώτερη πλειστοκαινική περίοδο.
ΣΠΗΛΑΙΟΠΑΡΚΟ
Επισκέψεις σε ένα μοναδικής ομορφιάς περιβάλλον
Το Σπηλαιοπάρκο της Αλμωπίας αποτελεί ένα σύμπλεγμα περίπου 20 σπηλαίων, που αναπτύσσονται κυρίως στη βόρεια πλευρά του φαραγγιού που υπάρχει στο ρέμα Νικολάου, σε ένα μοναδικής ομορφιάς περιβάλλον, με καταρράκτες και πολύ πλούσια βλάστηση. Τμήμα του πάρκου διαρρέει ο γνωστός Θερμοπόταμος με το ζεστό νερό, ενώ ξύλινες γέφυρες και μονοπάτια οδηγούν τον επισκέπτη σε σπηλιές και σπηλαιομορφές.
Μόνη επισκέψιμη σπηλιά είναι το Βάραθρο, ένα θεαματικό έγκοιλο βάθους 52 μέτρων, που αξιοποιήθηκε τουριστικά το 2002. Εμφανίζει ενδιαφέροντα διάκοσμο, καθώς και ίχνη κροκαλοπαγούς, υπόλειμμα μιας παλιάς ποτάμιας αναβαθμίδας του Θερμοπόταμου. Στο βαθύτερο σημείο του και πίσω από ένα φυσικό τοίχωμα βρέθηκε σύνολο οστών που ανήκουν σε άνθρωπο. Σύμφωνα με τη μελέτη του ανθρωπολόγου καθηγητή Θ. Πίτσιου, πρόκειται για σκελετό ενός άντρα, ηλικίας 40-50 χρόνων, που έπασχε από μερική αναπηρία, καθώς η παλαιοπαθολογική εξέταση έδειξε παραμόρφωση των οστών της κνήμης και βράχυνση του αριστερού κάτω άκρου.
Η ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΩΝ ΑΡΚΟΥΔΩΝ ΣΕ20 ΕΚΑΤΟΜΜΥΡΙΑ ΧΡΟΝΙΑ
Η αρκούδα των σπηλαίων είναι από τα λίγα ζώα που έχουν εξαφανιστεί κι όμως είναι γνωστά γι αυτή τόσα πολλά στοιχεία, λόγω του μεγάλου αριθμού των απολιθωμένων οστών που έχουν βρεθεί. Το ίδιο μπορεί να πει κανείς και για την προέλευσή της, που παρουσιάζεται σαν μια αδιάκοπη γραμμή για περισσότερα από 5 εκατομμύρια χρόνια.
Η ιστορία της ξεκινά πριν από πάνω από 20 εκατομμύρια χρόνια με τον πρώτο λυκόμορφο πρόγονο που εξελίχθηκε σε διάφορα είδη. Η αρκούδα των σπηλαίων δεν έδωσε απογόνους, αλλά εξαφανίστηκε από την Ευρώπη περίπου πριν από 10.000 χρόνια.
Τα κρανία της αρκούδας των σπηλαίων συχνά λανθασμένα θεωρούνταν ότι ανήκαν σε δράκους και δημιούργησαν τοπικούς θρύλους, μάλιστα σε χάρτες στον Μεσαίωνα η φράση «Δράκοι εδώ» αναφερόταν σε ορεινές περιοχές με σπηλιές.
Η αρκούδα -σε όλα της τα είδη- έχει φέρει στον κόσμο πολυάριθμες παραδόσεις σε όλους τους λαούς, αλλά ανέκαθεν θεωρούνταν άγριο και πολύ ισχυρό ζώο, που εμπνέει τον φόβο.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου