Υπήρχαν γυναίκες ιερείς στην πρωτοχριστιανική εκκλησία; Μια τοιχογραφία στις κατακόμβες της Πρισίλας του Βατικανού φαίνεται να το επιβεβαιώνει.

Οι ανακαινισμένες τοιχογραφίες στις κατακόμβες της Πρισίλας, ένα δαιδαλώδες ταφικό συγκρότημα που εκτείνεται για 13 χιλιόμετρα κάτω από τη Ρώμη. Φωτο: Gregorio Borgia

ΡΩΜΗ (AP) – Το Βατικανό παρουσίασε την Τρίτη 19 Νοεμβρίου τις ανακαινισμένες τοιχογραφίες στις κατακόμβες της Πρισίλας. Οι κατακόμβες αυτές είναι γνωστές από το 2012 για την τοιχογραφία με τίτλο “Παναγία Βρεφοκρατούσα”, η οποία πιστεύεται ότι είναι η αρχαιότερη εικόνα της Παναγίας με τον Χριστό νήπιο στην αγκαλιά της.

Η έκπληξη ωστόσο βρίσκεται αλλού. Στις τοιχογραφίες που αποκαλύφθηκαν, υπάρχουν γυναίκες ιερείς, οι οποίες φαίνεται ότι λειτουργούσαν στην πρωτοχριστιανική εκκλησία, προτού η γυναίκα απαξιωθεί ως «κατώτερη από τον άνδρα».

Ο καρδινάλιος Τζιανφράνκο Ραβάσι, υπουργός πολιτισμού του Βατικανού, έκανε τα εγκαίνια του “Θαλάμου του Λάζαρου”, ενός μικρού ταφικού θαλάμου του 4ου αιώνα, ο οποίος περιέχει βιβλικές σκηνές, τις εικόνες των Αποστόλων Πέτρου και Παύλου, καθώς και ταφικές ρωμαϊκές κλίνες, όπως ήταν σύνηθες κατά την αρχαιότητα.


Η επίμαχη τοιχογραφία στις κατακόμβες της Πρισίλας με την γυναίκα ιερέα. Εκπρόσωπος του Βατικανού δήλωσε ότι μια τέτοια ανάγνωση είναι «καθαρός μύθος» και ότι η τοιχογραφία δείχνει απλώς μια γυναίκα που προσεύχεται. Φωτο: Gregorio Borgia

Το δαιδαλώδες υπόγειο ταφικό συγκρότημα εκτείνεται για 13 χιλιόμετρα περίπου σε διάφορα επίπεδα μέσα στη γη, στο βόρειο τμήμα της Ρώμης, και είναι γνωστό ως η “βασίλισσα των κατακομβών”. Μεταξύ άλλων περιλαμβάνει θαλάμους ταφής των Παπών και την φθαρμένη τοιχογραφία της “Παναγίας Βρεφοκρατούσας”, που χρονολογείται στα 230-240 μ.Χ. Αυτή είναι και η παλαιότερη γνωστή εικόνα της Παναγίας με το Βρέφος.

Στην αναστηλωμένη υπόγεια αίθουσα, υπάρχουν δύο αμφιλεγόμενες σκηνές με γυναίκες ιερείς. Η πρώτη, σε αποχρώσεις της ώχρας, βρίσκεται στον περίφημο “Ελληνικό Ναό” (Capella Greca). Η νωπογραφία αυτή παρουσιάζει μια ομάδα γυναικών που γιορτάζουν σε ένα συμπόσιο – λέγεται ότι είναι μυστήριο της θείας Ευχαριστίας.

Η δεύτερη νωπογραφία βρίσκεται σε έναν πλούσια διακοσμημένο ταφικό θάλαμο και δείχνει μια γυναίκα, η οποία φορά έναν χειριδωτό χιτώνα με άμφια, ενώ έχει τα χέρια της υψωμένα σε λατρευτική στάση, όπως έκαναν οι ιερείς στην αρχαιότητα.

Στις δαιδαλώδεις κατακόμβες της Πρισίλας υπάρχουν ταφικές κλίνες, όπως ήταν η συνήθεια στους αρχαίου χρόνους. Φωτο: Gregorio Borgia

Ο Σύνδεσμος Ρωμαιοκαθολικών Γυναικών Κληρικών, ο οποίος απαρτίζεται από γυναίκες που αφόρισε το Βατικανό, επειδή τελούσαν εκκλησιαστικές λειτουργίες χωρίς άδεια, θεωρεί τις εικόνες αυτές ως απόδειξη ότι στην πρωτοχριστιανική εκκλησία υπήρχαν γυναίκες ιερείς και ότι επομένως πρέπει να υπάρχουν γυναίκες ιερείς και σήμερα.

Ο χριστιανισμός απέρριψε την χειροτονία γυναικών κληρικών, με το επιχείρημα ότι ο Ιησούς επέλεξε μόνο άνδρες ως αποστόλους του.

Αυτό όμως δεν αληθεύει, καθώς στα κοπτικά κείμενα του Ναγκ Χαμαντί, που ανακαλύφθηκαν στην Αίγυπτο το 1945, βρέθηκε μεταξύ άλλων το “Ευαγγέλιο της Μαρίας” (Γνωστικός Κώδικας του Βερολίνου BG 7, 1-19, 5), κείμενο που γράφτηκε μεταξύ του 3ου και 5ου μ.Χ. αιώνα. Σε αυτό φαίνεται καθαρά ότι ο Ιησούς είχε εμπιστευθεί μια εσωτερική διδασκαλία στη Μαρία Μαγδαληνή, πράγμα που έκανε τον Πέτρο να στραφεί από ζήλια εναντίον της.

Το να υπήρχαν παλιά γυναίκες ιερείς δεν είναι απίθανο, καθώς ο χριστιανισμός, που άρχισε να αναπτύσσεται στα μέσα του 3ου μ.Χ. αιώνα, με την παρακμή της ρωμαϊκής ηγεμονίας, υιοθέτησε πολλές πρακτικές, σύμβολα και μυστήρια του ελληνικού και ρωμαϊκού κόσμου.

Στον αρχαίο κόσμο, η γυναίκα είχε περίοπτη θέση στις δημόσιες λειτουργίες και τελετές. Ας θυμηθούμε τις φημισμένες ιέρειες της Αθηνάς, τις Πυθίες και τις Σίβυλλες, αλλά και τις περίφημες Εστιάδες Παρθένες, των οποίων πρωταρχικό καθήκον ήταν η συντήρηση της Ιερής Φωτιάς της Εστίας στον κυκλικό ναό της θεάς στην Αγορά της Ρώμης.

Οι Εστιάδες απολάμβαναν ειδικών προνομίων, είχαν τιμητικές θέσεις στα δημόσια θεάματα και προπορεύονταν της αυτοκρατορικής πομπής.

Όσο για τις Σίβυλλες, ήταν γυναίκες εμπνευσμένες από το Θεό, ικανές στην προφητεία και στην αποκάλυψη μελλοντικών συμβάντων.

Τοιχογραφία της Δελφικής Σίβυλλας από τον Μιχαήλ Άγγελο στην Καπέλα Σιστίνα του Βατικανού (1509).
Πηγή: Wikimedia Commons

ΠΗΓΗ