Αυταπάτες;

Γενετικώς τροποποιημένα προϊόντα (ΓΤΟ). Στο τέλος της δεκαετίας του ΄80, οπότε και άρχισαν να εμφανίζονται, δεν υπήρχε Ευρωπαίος που να σεβόταν τον εαυτό του και να μη του είχε δημιουργηθεί ένα ενστικτώδες αίσθημα αποστροφής ή επιφύλαξης προς αυτά. 

Από τότε οι αντιστάσεις μας έχουν κατά κάποιο τρόπο μουδιάσει μες στη δίνη του καταναλωτισμού και η αρχική φλόγα άρνησης ή επιφύλαξης απέναντι τους έχει εξασθενήσει αισθητά. 



Τα βιολογικά προϊόντα είναι ακριβά για να στηρίξουν ένα νοικοκυριό, έχουμε συνηθίσει την ύπαρξη των τροποποιημένων συστατικών στη τροφή μας σαν μέρος της καθημερινότητας μας και τα ράφια των σούπερ μάρκετ έχουν γεμίσει με τρόφιμα που τα περιλαμβάνουν. Δοκιμάστε να βρείτε ένα παιδικό γιαούρτι που να μην περιέχει τροποποιημένο άμυλο, θα εκπλαγείτε πόσο δύσκολο πράγμα είναι. Όμως, είκοσι χρόνια μετά, το θέμα της επίδρασης των γενετικά τροποποιημένων προϊόντων στον άνθρωπο, στη κοινωνία και στο περιβάλλον δεν είναι πλήρως αποσαφηνισμένο επιστημονικά. Σε έρευνα 1 που πραγματοποίησε η Marie-Monique Robin πάνω στον κολοσσό Μονσάντο (το σχετικό ντοκυμαντέρ της ARTE-TV θα προβληθεί στο Γαλλικό Ινστιτούτο Αθηνών IFA τον Φεβρουάριο του 2011) είναι μια καλή αφορμή να προβληματιστούμε ξανά επί του θέματος. Χωρίς διάθεση να εμφανίσουμε δαίμονες εκεί που δεν υπάρχουν ή να καλλιεργήσουμε το φόβο μέσα απ’ την άγνοια. Εξάλλου, η βιοτεχνολογία δεν είναι μόνο η Μονσάντο ή τα τροποποιημένα προϊόντα αλλά και αξιόλογες προσπάθειες να δοθούν λύσεις σε πολλά προβλήματα τόσο στον χώρο της υγείας, όσο και σε περιβαλλοντικά ζητήματα. Αλλά αν ο άνθρωπος είναι αυτό που τρώει, τότε τι καταλήγουμε να είμαστε όταν δεν προβληματιζόμαστε επ’ αυτού;

Η πολυεθνική, βιοτεχνολογική εταιρεία Monsanto των ΗΠΑ είναι ένας κολοσσός 17 500 υπαλλήλων που ηγείται παγκοσμίως της αγοράς των γενετικά τροποποιημένων σπόρων, με 1 δις δολάρια κέρδος το 2007 και 7,5 δις δολάρια τζίρο ετησίως. Κρατάει στα χέρια της τα δικαιώματα ευρεσιτεχνίας για ~90% των γενετικά τροποποιημένων καλαμποκιών, σόγιας, κόλζας και βαμβακιού που καλλιεργούνται συνολικά σε περίπου 100 εκατομμύρια εκτάρια σε όλο τον κόσμο. Το λογότυπό της είναι “Τροφή, Υγεία, Ελπίδα”. Υπέρμαχος, της διαρκούς αγροτικής ανάπτυξης, υπόσχεται μεγάλη απόδοση στις καλλιέργειες, πάντα με σεβασμό στο περιβάλλον και όραμα επάρκειας τροφής για όλο τον πλανήτη. Μεγαλεπήβολα σχέδια για όλη την ανθρωπότητα αλλά δυστυχώς ένας επικίνδυνος μύθος.

Η εταιρεία αυτή δημιουργήθηκε ειδικευμένη αρχικά στη χημική βιομηχανία. Της χρωστάμε προϊόντα όπως το Orange agent, τα οποία χρησιμοποιήθηκε από τον Αμερικανικό στρατό στο πόλεμο του Βιετνάμ. Επίσης, τα PCB (polychlorobiphenyls) που είναι χλωριούχοι οργανικοί ρυπαντές, οι οποίοι χρησιμοποιήθηκαν για 50 χρόνια ως ψυκτικά υγρά πριν απαγορευθούν λόγω μεγάλης τοξικότητας στις αρχές τις δεκαετίας του ‘80, ενώ το γεγονός γνώριζε η Monsanto από το 1937. Συνεχίζουμε με το ζιζανιοκτόνο Round Up, το οποίο διαφήμιζε ως βιοδιασπώμενο και που τελικά αποδείχθηκε εξαιρετικά καρκινογόνο. Στην Ευρώπη απαγορεύθηκε αλλά χρησιμοποιείται σήμερα στη Λατινική Αμερική, στην Ινδία… Μήπως οι πρακτικές του παρελθόντος φωτίζουν τις σημερινές; Είναι να αναρωτιέσαι. Η λογική πίσω από αυτή την εταιρία φαίνεται να είναι απελπιστικά απλοϊκή. Στάσεις αυταρέσκειας, υπεροψίας, ιδιοκτησίας του πλανήτη ολόκληρου, χωρίς υποχρεώσεις, χωρίς δεσμούς με τους ανθρώπους, τη φύση, την ιστορία αλλά υπόδουλη μονάχα σ’ ένα νόμο, μια μονάδα, το κέρδος!

Ποιούς κινδύνους όμως συνοδεύουν την ανάπτυξη και κατανάλωση των τροποποιημένων προϊόντων;

Είναι ο κίνδυνος εξάλειψης της (γενετικής) βιοποικιλίας που είναι παγκόσμια κληρονομιά. Μπορεί να υπάρξει μια γη φτωχότερη σε είδη και χωρίς έντομα;

Είναι ότι η χρήση γενετικά τροποποιημένων σπόρων ακυρώνει την κληρονομιά των αγροτικών πρακτικών και κλέβει απ’ τον αγρότη το δικαίωμα να χρησιμοποιεί τους σπόρους του για την επόμενη χρονιά, εφόσον αυτοί είναι στείροι. Έτσι γίνεται δέσμιος της βιοτεχνολογικής εταιρείας χάνοντας την αυτονομία του. Και οι φτωχοί του κόσμου γίνονται έτσι φτωχότεροι, παγιδευμένοι σ’ ένα γρανάζι χωρίς πισωγύρισμα. Την τακτική που ακολούθησαν όλα τα μεγάλα ολοκληρωτικά συστήματα για να εδραιωθούν ακολουθείται και ‘δω και το μοτίβο είναι η αποκοπή από το παρελθόν.

Είναι τέλος, η επιστήμη που έχει πραγματοποιήσει λίγα βήματα σχετικά με την αξιολόγησητων πιθανών κινδύνων για την υγεία (π.χ. αλλεργίες). Μικρή είναι η ανεξάρτητη επιστημονική πληροφόρηση, που δείχνει όμως ότι οι αρουραίοι αντιδρούν αρνητικά σε τροποποιημένη τροφή, με αύξηση του επιπέδου σακχάρων στο αίμα, μη φυσιολογικά επίπεδα σε ερυθρά και λευκά αιμοσφαίρια και τέλος ιστολογικές αλλοιώσεις στα νεφρά 2, 3,4, 5 . Γιατί έχουμε εδώ ένα ταχυδακτυλουργικό. Η χρηματοδότηση τέτοιων προγραμμάτων είναι μικρή επειδή θεωρείται ότι ένα διαγονιδιακό (γενετικά τροποποιημένο) φυτό δεν διαφέρει πολύ από τον φυσικό “αδελφό” του άρα δεν θα πρέπει να αποτελεί κίνδυνο για την υγεία. Τοξικολογικές μελέτες που έχουν γίνει στην Ευρώπη, πάνω στην επίδραση του Soja round up ready της Monsanto σε ζώα αποδεικνύουν κάτι πολύ ενδιαφέρον. Τα προβλήματα υγείας που εμφανίζονται προέρχονται από τη χρήση του ζιζανιοκτόνου «round up» που χρησιμοποιείται υποχρεωτικά μ’ αυτό το ΓΤΟ, και όχι από τη γενετική τροποποίηση του φυτού αυτή καθ’ αυτή… Απ’ την άλλη, τα επιστημονικά δεδομένα που έχει παρουσιάσει η Monsantο, έχουν χαρακτηριστεί ως κακή επιστήμη με κενά στα αποτελέσματα και στα συμπεράσματα τους… μήπως θεωρούμαστε τα πειραματόζωα;

Επιστημονικά, καταλήγουμε ότι απαιτείται περισσότερη διαφάνεια και ενημέρωση της κοινωνίας σε ένα πολυδιάστατο θέμα, όπως και ανεξάρτητη επιστημονική αξιολόγηση του κάθε ΓΤΟ ξεχωριστά! Πώς όμως να πετύχει κανείς αυστηρότερους ελέγχους από όλους τους οργανισμούς τύπου FDA, όταν η πράξη δείχνει ότι το σύστημα είναι διάτρητο; Έτσι, νοιώθουμε συναισθηματικά μια προδοσία! Γιατί χωρίς επιστημονική διαφάνεια, χάνουμε σταδιακά τη σπλαχνική μας εμπιστοσύνη στη φύση και στο πιάτο μας! Σαν να μας χτύπησε μια κατάρα, που δεν έρχεται απ’ τον ουρανό αλλά από τη γη…

Notes:
«Le Monde selon Monsanto», Marie-Monique Robin, éditions de la Découverte, 6 Mars 2008. ↩
Ian Pryme & Rolf Lembcke, «In vivo studies on possible health consequences of genetically modified food and feed-with particular regard to ingredients consisting of genetically modified plant materials», Nutrition and Health, vol. 17, 2003 ↩
Bruce Hammond et al. «The feeding value of soybeans fed to rats, chickens, catfish and dairy cattle is not altered by genetic incorporation of glyphosate tolerance», The Journal of Nutrition, 1996, vol. 126, n° 3, p. 717-727.
↩
Manuela Malatesta et al., «Ultrastructural analysis of pancreatic acinar cells from mice fed on genetically modified soybean», Journal of Anatomy, vol. 201, 2002, p. 409-415.
↩
Manuela Malastesta et al., «Fine structural analyses of pancreatic acinar cell nuclei from mice fed on genetically modified soybean», European Journal of Histochemistry, 2003, oct.-dec., p. 385-388. ↩

ΠΗΓΗ