Η κειμηλιοθήκη με τα Τίμια Δώρα και τον Τίμιο Σταυρό,
που φυλασσόταν στο αγιοπαυλίτικο μετόχι της Στέρνας Ανατολικής Θράκης.
Τα Τίμια Δώρα βρίσκονταν στην κατοχή των Βυζαντινών από το έτος 400, όταν ο αυτοκράτορας Αρκάδιος (395-408) τα μετέφερε στην Κωνσταντινούπολη, όπου και παρέμειναν έως την άλωσή της από τους Φράγκους το 1204. Τότε για λόγους ασφαλείας μεταφέρθηκαν στην προσωρινή πρωτεύουσα του Βυζαντίου, τη Νίκαια της Βιθυνίας. Η επιστροφή τους στην Κωνσταντινούπολη έγινε επί αυτοκράτορα Μιχαήλ Παλαιολόγου, όπου παρέμειναν και μετά την άλωσή της από τους Οθωμανούς.
Η δωρεά αυτή, η οποία αποτελεί ακόμη και σήμερα ένα από τα πολυτιμότερα ιερά κειμήλια της Μονής, για λόγους ασφαλείας διαιρέθηκε και τοποθετήθηκε σε διάφορες θήκες, στις οποίες ο χρυσός βρίσκεται με τη μορφή 15 πλακιδίων, ενώ ο λίβανος και η σμύρνα διατηρούνται ως μείγμα με τη μορφή περίπου 70 σφαιριδίων, γνωστών και ως «σπυριών» εξαιτίας του σχήματός τους.
Η μονή Αγίου Παύλου κατέχοντας αυτήν την σπουδαία κληρονομιά δεν την περιόρισε στην αθωνική χερσόνησο κατά την οθωμανική περίοδο, αλλά από φιλανθρωπία τη διέθεσε σε μακρινές περιοχές για αγιασμό και ίαση των πιστών φροντίζοντας παράλληλα και την οικονομική ενίσχυσή της.
Διαβάστε περισσότερα παρακάτω:
Σε κάποιες περιπτώσεις η διάθεση του κειμηλίου δεν ακολούθησε το δρομολόγιο κάποιας ζητείας, αλλά συνοδεύτηκε με την πολυετή παραμονή σε κοσμικές κοινωνίες, στις οποίες η Μονή διατηρούσε μετόχια. Στην πρακτική αυτή τοποθετείται και η περιοχή της Ανατολικής Θράκης, όπου η μονή Αγίου Παύλου διατηρούσε μετόχι στην κωμόπολη Στέρνα των Γανοχώρων.
Επίκεντρο της ζωής του μετοχίου στάθηκε η παρουσία του κειμηλίου των Τιμίων Δώρων, το οποίο φυλασσόταν στο μετοχιακό οίκημα προσδίδοντας σε αυτό προσκυνηματικό χαρακτήρα.
Το κειμήλιο της Στέρνας αποτελούσαν από κοινού τα Τίμια Δώρα και ένας σταυρός ευλογίας με τεμάχιο Τιμίου Ξύλου, τα οποία φυλάσσονταν σε αργυρή θήκη. Ωστόσο, οι αναφορές επικεντρώνονται στο κειμήλιο των Τιμίων Δώρων, γι’ αυτό και πάντοτε η θήκη ονοματιζόταν ως «Τίμια Δώρα».
Το κειμήλιο περιγράφηκε για πρώτη φορά από τον επισκόπο Μυριοφύτου και Περιστάσεως Γρηγόριο (1882-1892), ο οποίος επισκέφτηκε τη Στέρνα το 1883:
«εζήτησα τα Τίμια Δώρα […] και εύρον αυτά εν κιβωτίω αργυροτεύκτω, σχήματος οκτάγου φέροντι εν τη πλευρά κεχαραγμένα τα εφεξής γράμματα˙ Ανοικοδομήθοι τόδε κοιβώτιον διά δαπάνης του πανοσιοτάτου προηγουμένου κυρίου Ανανίου, εν έτι ΑΩΙΣΤ΄, διά χειρός χρυσοχού Αποστόλη προυσηανού προσκυνητού.
Επί δε του επάνωθεν μέρους φέρει τον άγιον Παύλον κρατούντα το μοναστήριον και τον μεγαλομάρτυρα Γεώργιον εν στολή στρατιώτου. ΄Εσωθεν δε φέρει το πώμα πλάκα εξ αργύρου κεχρυσωμένου, εφ’ ης εσχημάτισται η σταύρωσις του Σωτήρος ημών. Ετέρα ομοία πλαξ εγκεκολλημένη επί του στόματος του κιβωτίου φέρει σκάφην μετά πυλίδος εξ ομοίας ύλης, εν η εγκεκλεισμένα εισί τα Τίμια Δώρα εν σχήματι λεπτοκαρύων, εξ τον αριθμόν, μαργαριτοδέτων και διακρατουμένων διά δικτυωτού σύρματος εξ ύλης αργυράς κεχρυσωμένης, σχήματος ορθογωνίου. Κατά δε το δεξιόν μέρος των Τιμίων Δώρων, η αυτή πλαξ φέρει βάθος διπλού Σταυρού, ένθα εμφυτεύεται τοιούτος, αργυρούς, κεχρυσωμένος, μετά δώδεκα πετρών, επί της επιφανείας, και τιμίου Ξύλου ένδοθεν. Φέρει δε και ο Τίμιος Σταυρός ούτος όπισθεν γράμματα τα εφ’ εξής. Ανεκενίσθη ούτος ο τήμιος σταυρός διά συνδρομής της ευγενεστάτης κυρίας Χατζή Πολυτίμης απέ την Κιό. 1816. Διόπερ εις πίστωσιν συνετάχθη το παρόν καταστρωθέν και εν τω κώδικι της καθ’ ημάς ιεράς επισκοπής Μυριοφύτου, εν σελ. 199.»
Η υπογραφή της ανακωχής των Μουδανιών (Σεπτέμβριος 1922) είχε ως απότοκη ενέργεια την εκκένωση της Ανατολικής Θράκης από τους Έλληνες κατοίκους της. Κατά τον εκπατρισμό (Οκτώβριος 1922) ο κύριος όγκος των κατοίκων της Στέρνας χρησιμοποίησε τη θαλάσσια οδό και μεταφέρθηκε στην καπνούπολη της Καβάλας, όπου οι περισσότεροι από αυτούς εγκαταστάθηκαν μόνιμα.
Οι Στερνιώτες ερχόμενοι στη Μακεδονία μετέφεραν μαζί τους εκτός από την οικογενειακή κινητή περιουσία τους και τα εκκλησιαστικά αντικείμενα (εικόνες, κηροπήγια, βιβλία κ.ά.) των τριών ναών τους.
Περίπου στις 12 Δεκεμβρίου του 1925 και μετά από περιπέτειες που μπορείτε να διαβάσετε στο συνημμένο κείμενο το κειμήλιο παραδόθηκε σε Αγιοπαυλίτη αντιπρόσωπο, ο οποίος στη συνέχεια το μετέφερε στο ΄Αγιον ΄Ορος.
Το κειμήλιο των Τιμίων Δώρων βρίσκεται σήμερα στην ολότητά του στο μοναστικό χώρο της Αγίου Παύλου και σε τακτά διαστήματα διατίθεται προς αγιασμό των πιστών σε όλο τον ορθόδοξο κόσμο.
Η δωρεά αυτή, η οποία αποτελεί ακόμη και σήμερα ένα από τα πολυτιμότερα ιερά κειμήλια της Μονής, για λόγους ασφαλείας διαιρέθηκε και τοποθετήθηκε σε διάφορες θήκες, στις οποίες ο χρυσός βρίσκεται με τη μορφή 15 πλακιδίων, ενώ ο λίβανος και η σμύρνα διατηρούνται ως μείγμα με τη μορφή περίπου 70 σφαιριδίων, γνωστών και ως «σπυριών» εξαιτίας του σχήματός τους.
Η μονή Αγίου Παύλου κατέχοντας αυτήν την σπουδαία κληρονομιά δεν την περιόρισε στην αθωνική χερσόνησο κατά την οθωμανική περίοδο, αλλά από φιλανθρωπία τη διέθεσε σε μακρινές περιοχές για αγιασμό και ίαση των πιστών φροντίζοντας παράλληλα και την οικονομική ενίσχυσή της.
Διαβάστε περισσότερα παρακάτω:
Σε κάποιες περιπτώσεις η διάθεση του κειμηλίου δεν ακολούθησε το δρομολόγιο κάποιας ζητείας, αλλά συνοδεύτηκε με την πολυετή παραμονή σε κοσμικές κοινωνίες, στις οποίες η Μονή διατηρούσε μετόχια. Στην πρακτική αυτή τοποθετείται και η περιοχή της Ανατολικής Θράκης, όπου η μονή Αγίου Παύλου διατηρούσε μετόχι στην κωμόπολη Στέρνα των Γανοχώρων.
Επίκεντρο της ζωής του μετοχίου στάθηκε η παρουσία του κειμηλίου των Τιμίων Δώρων, το οποίο φυλασσόταν στο μετοχιακό οίκημα προσδίδοντας σε αυτό προσκυνηματικό χαρακτήρα.
Το κειμήλιο της Στέρνας αποτελούσαν από κοινού τα Τίμια Δώρα και ένας σταυρός ευλογίας με τεμάχιο Τιμίου Ξύλου, τα οποία φυλάσσονταν σε αργυρή θήκη. Ωστόσο, οι αναφορές επικεντρώνονται στο κειμήλιο των Τιμίων Δώρων, γι’ αυτό και πάντοτε η θήκη ονοματιζόταν ως «Τίμια Δώρα».
Το κειμήλιο περιγράφηκε για πρώτη φορά από τον επισκόπο Μυριοφύτου και Περιστάσεως Γρηγόριο (1882-1892), ο οποίος επισκέφτηκε τη Στέρνα το 1883:
«εζήτησα τα Τίμια Δώρα […] και εύρον αυτά εν κιβωτίω αργυροτεύκτω, σχήματος οκτάγου φέροντι εν τη πλευρά κεχαραγμένα τα εφεξής γράμματα˙ Ανοικοδομήθοι τόδε κοιβώτιον διά δαπάνης του πανοσιοτάτου προηγουμένου κυρίου Ανανίου, εν έτι ΑΩΙΣΤ΄, διά χειρός χρυσοχού Αποστόλη προυσηανού προσκυνητού.
Επί δε του επάνωθεν μέρους φέρει τον άγιον Παύλον κρατούντα το μοναστήριον και τον μεγαλομάρτυρα Γεώργιον εν στολή στρατιώτου. ΄Εσωθεν δε φέρει το πώμα πλάκα εξ αργύρου κεχρυσωμένου, εφ’ ης εσχημάτισται η σταύρωσις του Σωτήρος ημών. Ετέρα ομοία πλαξ εγκεκολλημένη επί του στόματος του κιβωτίου φέρει σκάφην μετά πυλίδος εξ ομοίας ύλης, εν η εγκεκλεισμένα εισί τα Τίμια Δώρα εν σχήματι λεπτοκαρύων, εξ τον αριθμόν, μαργαριτοδέτων και διακρατουμένων διά δικτυωτού σύρματος εξ ύλης αργυράς κεχρυσωμένης, σχήματος ορθογωνίου. Κατά δε το δεξιόν μέρος των Τιμίων Δώρων, η αυτή πλαξ φέρει βάθος διπλού Σταυρού, ένθα εμφυτεύεται τοιούτος, αργυρούς, κεχρυσωμένος, μετά δώδεκα πετρών, επί της επιφανείας, και τιμίου Ξύλου ένδοθεν. Φέρει δε και ο Τίμιος Σταυρός ούτος όπισθεν γράμματα τα εφ’ εξής. Ανεκενίσθη ούτος ο τήμιος σταυρός διά συνδρομής της ευγενεστάτης κυρίας Χατζή Πολυτίμης απέ την Κιό. 1816. Διόπερ εις πίστωσιν συνετάχθη το παρόν καταστρωθέν και εν τω κώδικι της καθ’ ημάς ιεράς επισκοπής Μυριοφύτου, εν σελ. 199.»
Η υπογραφή της ανακωχής των Μουδανιών (Σεπτέμβριος 1922) είχε ως απότοκη ενέργεια την εκκένωση της Ανατολικής Θράκης από τους Έλληνες κατοίκους της. Κατά τον εκπατρισμό (Οκτώβριος 1922) ο κύριος όγκος των κατοίκων της Στέρνας χρησιμοποίησε τη θαλάσσια οδό και μεταφέρθηκε στην καπνούπολη της Καβάλας, όπου οι περισσότεροι από αυτούς εγκαταστάθηκαν μόνιμα.
Οι Στερνιώτες ερχόμενοι στη Μακεδονία μετέφεραν μαζί τους εκτός από την οικογενειακή κινητή περιουσία τους και τα εκκλησιαστικά αντικείμενα (εικόνες, κηροπήγια, βιβλία κ.ά.) των τριών ναών τους.
Περίπου στις 12 Δεκεμβρίου του 1925 και μετά από περιπέτειες που μπορείτε να διαβάσετε στο συνημμένο κείμενο το κειμήλιο παραδόθηκε σε Αγιοπαυλίτη αντιπρόσωπο, ο οποίος στη συνέχεια το μετέφερε στο ΄Αγιον ΄Ορος.
Το κειμήλιο των Τιμίων Δώρων βρίσκεται σήμερα στην ολότητά του στο μοναστικό χώρο της Αγίου Παύλου και σε τακτά διαστήματα διατίθεται προς αγιασμό των πιστών σε όλο τον ορθόδοξο κόσμο.
 |
Οι κάρες των Τριών Μάγων.
Βρίσκονται σε ειδική λάρνακα λειψανοθήκη στον Καθεδρικό Ναό της Κολωνίας (Γερμανία).
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου