ΜΥΘΟΣ – ΜΥΘΟΛΟΓΙΑ: Ετυμολογία της λέξης μύθος

Ο μύθος σχετίζεται γλωσσικά με τη ρίζα *μν – απ’ όπου οι λέξεις μύω, μυώ, μύστης, μυστήριο κ.ά. Υποθέτουμε ότι με τους γνωστικούς μύθους, δηλαδή με μύθους που περιέχουν στοιχεία γνώσης για το κυνήγι, τη βλάστηση, τους καρπούς, οι γέροι μύστες μυούν τους νέους στα μυστικά της φύσης.

Σ’ αυτήν την υπόθεση συνηγορεί ο Όμηρος για τον οποίο μύθος δεν είναι το παραμύθι, αλλά ο λόγος, η συμβουλή, η προσταγή, η πρόταση και η γνώμη.







Θα άξιζε λοιπόν τον κόπο να ασχοληθούμε με το ιστορικό του όρου μύθος ξεκινώντας από τον Όμηρο (8ο αιώνα π. Χ.), πηγαίνοντας στον Πίνδαρο (520 π. Χ.), στον Ηρόδοτο (480 π. Χ.), στον Αριστοτέλη (384 π. Χ.) και τους νεότερους συγγραφείς.

Στον Όμηρο: Στην Ιλιάδα ο Αντήνορας λέει στους Τρώες “Το μύθο μου – δηλαδή τη συμβουλή μου – αν δεν ακούσετε, δεν θα βγει σε καλό σας” (Η 358

και παρακάτω: “Μα ελάτε ομπρός μου, το μύθο μου ν’ ακούσουν όλοι θέλω” (Μ. 80).

Αλλού λέει δημόσια ο Διομήδης: “Εγώ δεν κατάγομαι από γενιά δειλή και τιποτένια για ν’ αψηφήσετε το μύθο μου – δηλαδή τις προτάσεις μου, τη γνώμη μου” (Ξ 127).

Ο μύθος είναι πολλές φορές συναισθηματικά φορτισμένος. Στο στίχο Ε 493 “Ο Σαρπηδόνας άσκημα τον Έκτορα μαλώνει κι ο μύθος του – δηλαδή ο φορτισμένος λόγος του – κατάβαθα τον Έκτορα δαγκώνει”. Και πολλές φορές στο Ομηρικό λεξιλόγιο αποκτά την έννοια της γνώσης και της γνώμης που έχουν οι Ήρωες.

Λέει ο Αχιλλέας στον Αίαντα: “Λίγο – πολύ σωστοί είναι οι μύθοι σου, δεν έχουμε άλλη γνώμη” (Ι 645).


Πίνδαρος:

Τριακόσια χρόνια αργότερα ο μύθος στον Πίνδαρο παίρνει τη σημασία του παραμυθιού. Γράφει στο πρώτο Ολύμπιον (1.47) του έργου του Επίνικοι (σ. ο επίνικος είναι εγκωμιαστικός λόγος του νικητή των Αγώνων:“Ομορφοπλουτισμένα ξεγελούν με ψέματα λογής λογής οι μύθοι”. Εδώ ο μύθος γίνεται παραμύθι, λόγος πλαστός.


Ηρόδοτος:
Στον Ηρόδοτο – 50 χρόνια αργότερα – ο μύθος αντιστοιχεί στο θρησκευτικό αφήγημα που υπήρχε πριν από την εμφάνιση της Ιστορίας. “Απερίσκεπτα πράγματα λένε πολλά οι Έλληνες, ανάμεσα στ’ άλλα είναι και ο ενήθης μύθος – δηλαδή το ανόητο παραμύθι – που λένε για τον Ηρακλή, ότι βρέθηκε, τάχατες στην Αίγυπτο κ.λ.π.” γράφει στο δεύτερο βιβλίο της Ιστορίας του(2.45).


Αριστοτέλης:

Στον Αριστοτέλη, μύθος ονομάζεται πλέον η πλοκή της τραγωδίας, η υπόθεση (Ποιητική 6,8) και στους νεότερους, στον Γρηγόριο Μαζιανζηνό για παράδειγμα μυθολάτρης είναι ο τυφλός οπαδός των μύθων. Αυτός είναι ο μυθολέσχης: ο μυθοφάγος και ο μυθοπλάστης δηλαδή ο μη χριστιανός.


Με την ομηρική του έννοια ο μύθος εξηγεί λίγο – πολύ τις ομόρριζες λέξεις μύηση, μύστης, όπως προαναφέραμε.

Όπως είναι γνωστό οι πρωτόγονες φυλές γιορτάζουν με τελετές μύησης το πέρασμα από την παιδική στην εφηβική ηλικία ή από την εφηβική στην αντρική. Παράλληλα ο μύστης έχει να μυήσει τους νεαρούς εφήβους σε έθιμα, παραδόσεις και κώδικες συμπεριφοράς που έχουν ενσωματώσει μυστικά κερδισμένα μέσα από την πείρα της φυλής. Θα τους διηγηθεί τον γνωστικό μύθο του κυνηγιού, το μύθο της καλλιέργειας της γης και της γονιμικής λατρείας, θα τους μυήσει ακόμα στον πανάρχαιο πολεμικό μύθο.

Ο μύθος λοιπόν είναι η προ-λογική σκέψη του πρωτόγονου ανθρώπου, από την οποία λείπουν μερικές βασικές έννοιες όπως η ουσία, η αιτιότητα και ο χρόνος.

Για πρώτη ύλη του ο μύθος έχει ευχάριστες ή δυσάρεστες σκέψεις και στη θέση των αφηρημένων εννοιών χρησιμοποιεί εικόνες,παραβολές, σύμβολα. Δουλεύει περισσότερο με το συναίσθημα και τη φαντασία, παρά με τη νόηση και την κρίση. Σκοπός του είναι η απαίτηση του δικαίου στο όνομα των αδυνάτων, η μετάδοση ηθικοπλασιών, η ικανοποίηση της άλογης λαχτάρας για κάτι απόλυτο,ακόμα η γαλήνη του θυμικού, η παρηγοριά, ο εορτασμός. (8)

“Γενικά για το μύθο – μυθολογία”

Μυθολογία: Το σύνολο των μύθων ενός λαού, μιας χώρας, μιας εποχής ή και ολόκληρου του κόσμου, η καταγραφή αυτών των μύθων,η μελέτη, η ερμηνεία και η σημασία τους στην Ιστορία και στη διαμόρφωση της πολιτιστικής και κοινωνικής ζωής του ανθρώπου.

Μύθος: Ο μύθος είναι η πρώτη λογική έκφραση του ανθρώπου. Κατά την αρχαία ελληνική έννοια, που πέρασε και καθιερώθηκε σε όλες τις γλώσσες του κόσμου, ο μύθος είναι όρος ταυτόσημος με τη λέξη λόγος. Έτσι μύθος ήταν ότι λεγόταν με το στόμα. Όταν την αρχική του θέση την πήρε ο λόγος – και αυτό γίνεται στις αρχές της 1 π. Χ. χιλιετίας στον κόσμου του Αιγαίου – ο μύθος εξακολουθεί να χρησιμοποιείται παράλληλα με το λόγο – όπως για παράδειγμα στα ομηρικά έπη – αλλά σιγά σιγά χάνει τη θέση του και κυριαρχεί απόλυτα ο λόγος ως στοιχείο της λογικής.

Καθώς χάνει τη θέση του στην καθημερινή χρήση, ο μύθος κερδίζει μιαν άλλη θέση. Προσδιορίζει την παλιά γνώση που είχε συσσωρευτεί στον αιγαιακό κόσμο ως τη στιγμή που χρησιμοποιείται ο λόγος.

Έτσι η μυθολογία είναι ουσιαστικά η καταγραφή της πείρας των πρωτόγονων ανθρώπων, σε όλες τις ιδιαιτερότητές της. Η μελέτη των μύθων είναι ουσιαστικά μελέτη της ιστορίας των πρωτόγονων λαών, αφού οι μύθοι με τους οποίους ασχολείται η μυθολογία είναι δημιουργήματά τους.

Η ανθρωπότητα ως σήμερα πέρασε από δύο στάδια έκφρασης της γνώσης: το μυθικό και το λογικό.

Τα όρια των δύο σταδίων προσδιορίζονται στον κόσμο του Αιγαίου με την ανατροπή του αρχαιομυκηναϊκού κόσμου και την κάθοδο των Δωριέων που σημειώνεται στα τέλη της 2 π. Χ. χιλιετίας. Η διάβρωση της μυθικής έκφρασης θα αρχίσει με την επίδραση του δυτικού πολιτισμού, που είναι γέννημα θρέμμα του ελληνορωμαϊκού πολιτισμού.

Η έννοια της μυθικής έκφρασης:

Η έννοια της μυθικής έκφρασης: Ο πρωτόγονος άνθρωπος επιβιώνει με τη λογική του, που τον κάνει να ξεχωρίζει από τον κόσμο των ζώων. Και η λογική του αυτή είναι η συγκέντρωση και η ταξινόμηση των γνώσεων, που αποκομίζει με την άμεση πρακτική του,καθώς και η δυνατότητα επινόησης με βάση αυτές τις γνώσεις.

Η μετάδοση όμως αυτής της γνώσης είναι αναγκαία προϋπόθεση για την επιβίωση τους είδους. Η μετάδοση της γνώσης αρχικά γινόταν με τη μίμηση. Η μιμητική αναπαράσταση ήταν ζωντανό παράδειγμα, Ο άνθρωπος έπαιρνε, ας πούμε, το ξύλο ή την πέτρα κι έδειχνε στους άλλους πώς να την επεξεργαστούν. Το παράδειγμα ήταν ζωντανό και άμεσα κατανοητό. Το ίδιο γινόταν και στο κυνήγι.

Χρειάστηκε όμως να διατυπωθούν όλα αυτά σε λογικές κατηγορίες, σε λογικές έννοιες και να εκφραστούν ως τέτοιες. Δεν μπορεί να υπάρξει λογική χωρίς την έκφρασή της. Αυτή η αναπαράσταση της συγκεκριμένης πράξης με το μύθο, με λογικές εικόνες, θα αλλάξει ριζικά τη συμπεριφορά και τη ζωή του ανθρώπου. Από την απλή αναπαράσταση – μίμηση, όπου ο νέος πρακτικά έβλεπε, περνάει στην αναπαράσταση με λόγια (με μύθο). Κάπου εδώ αρχίζει η μυθική έκφραση.

Η μετάδοση λογικών εννοιών της ανθρώπινης εμπειρίας μπορεί να γίνει μόνο με τη μορφή ανθρωποκεντρικών ιστοριών. Η λογική έκφραση της γνώσης, μπορεί να γίνει μόνο σαν ιστορία με κέντρο τον άνθρωπο γιατί μόνο έτσι μπορεί να γίνει κατανοητή. Για κάθε γνώση που έπρεπε να μεταδοθεί επινοείτο ένας ανθρωποκεντρικός μύθος.

Ο μύθος, έτσι, είναι ο τρόπος έκφρασης, ο τρόπος πραγμάτωσης της γνώσης για τον πρωτόγονο άνθρωπο. Δεν μπορεί να νοηθεί γνώση χωρίς μύθο όπως σήμερα δεν μπορεί να νοηθεί γνώση χωρίς να μπορεί να εκφραστεί λογικά.

Ένας περισσότερο αποφασιστικός παράγοντας που σπρώχνει τον ανθρωπομορφικό μύθο, ως τη βασική έκφραση του ανθρώπου, είναι το γεγονός της απομνημόνευσης της γνώσης, που γίνεται η παρακαταθήκη της ομάδας, που εξασφαλίζει την ύπαρξή της. Η ανθρώπινη ομάδα συσπειρώνεται τώρα όχι με το ένστικτο της αγέλης, αλλά στην προσπάθεια απόκτησης και διαφύλαξης της γνώσης που εξασφαλίζει και την ύπαρξη της. Η γνώση γίνεται η ψυχή της ομάδας. Το περιβάλλον είναι ο εχθρός που είναι παντοδύναμος μπροστά στην αδυναμία του πρώτου λογικού όντος. Το περιβάλλον είναι ο όρος ύπαρξης του ανθρώπου. Όσο και να το εξευμενίζει αυτό θα είναι σκληρό και εχθρικό απέναντί του. Μοναδική ικανότητά του, για να του αντισταθεί, είναι η γνώση και η λογική χρήση της.

Η απομνημόνευση της γνώσης ταυτιζόταν με το καλό, το ευεργετικό και το σωτήριο για την ομάδα, με τη δύναμη που μπορούσε να αντισταθεί και να νικήσει σε κρίσιμες στιγμές το εχθρικό περιβάλλον.

Η απομνημόνευση, μόνο σαν μύθος, δηλαδή σαν ανθρωποκεντρική ιστορία μπορούσε να κατανοηθεί και να μεταδοθεί. Έτσι, κάθε ανθρώπινη ομάδα συγκέντρωνε την εμπειρία της, τις γνώσεις της σε λογικούς ανθρωποκεντρικούς μύθους, τους οποίους φρόντιζε να πλουτίζει με κάθε καινούρια εμπειρία.

Η απομνημόνευση και η μετάδοση της γνώσης διαμορφώνουν τους απρόσωπους πρωτόγονους μύθους. Ένας ήρωας, που δεν είναι άλλος από την ανθρώπινη ομάδα σημειώνει με προσωπικές πράξεις το πέρασμα από το ένα είδος γνώσης στο άλλο.

Τους μύθους τους διασώζει η προφορική κυρίως παράδοση. Τους μύθους της γνώσης τους διαφύλασσαν από την αρχή οι σαμάν (σοφοί – θεραπευτές) που θα μετελιχθούν σε ιερατείο, όταν θα δημιουργηθούν οι πρώτοι οικισμοί με την αποθήκη – ιερό στο κέντρο. Αυτό το ιερατείο θα διαμορφώσει και θα διασώσει τους πλούσιους, σε περιεχόμενο αλλά και σε δομή και εμφάνιση, μύθους που έχουν σχέση με την καλλιέργεια της γης και την εκτροφή των εξημερωμένων ζώων.

Το ιερατείο καταγράφει τους μύθους της γνώσης από τη στιγμή που επινοείται η γραφή. Στις πυραμίδες της Αιγύπτου είναι καταγραμμένη όλη η πρακτική της καλλιέργειας της γης, του κυνηγιού, της εκτροφής ζώων και της ιδιωτικής ζωής των ανθρώπων.Παλιότερα όλη αυτή η ιστορία, ο μύθος, μεταφερόταν από στόμα σε στόμα.

Τα ιερά που είναι οι φύλακες της γνώσης, είναι εκείνα που θα κάνουν τη γνώση “μυστήριο”, το μυστικό του οποίου που μόνο αυτά θα κατέχουν. Κι έτσι θα κάνουν αυτούς τους μύθους βάση των θρησκειών. (9)

Γενικά για το μύθο

Ο μύθος πρέπει να διακρίνεται από:

Τη φιλοσοφική αλληγορία, όπως στην κοσμογονία του Ησιόδου

Την “αιτιολογική” ερμηνεία των μύθων που δεν είναι πλέον κατανοητοί όπως η περίπτωση του Άδμητου που έζεψε στο άρμα του λιοντάρι και αγριόχοιρο

Τη σάτιρα ή την παρωδία όπως στην αφήγηση του Σειληνού για την Ατλαντίδα

Το αισθηματικό παραμύθι, όπως στην αφήγηση για τον Νάρκισσο και την Ηχώ

Την πεποικιλμένη ιστορία, όπως στην περιπέτεια του Αρίωνα με το δελφίνι

Το τροβαδούρικο μυθιστόρημα, όπως στην Ιστορία του Κεφάλου και της Προκρίδας

Την πολιτική προπαγάνδα, όπως στην ομοσπονδία που συνέπηξε ο Θησεύς στην Αττική

Τους ηθικούς θρύλους, όπως στην ιστορία του περιδέραιου της Εριφύλης

Το θεατρικό μελόδραμα, όπως στην Ιστορία του Θέστορα και των Θυγατέρων του

Το ηρωικό έπος, όπως στην κύρια υπόθεση της Ιλιάδας

Τη ρεαλιστική μυθοπλασία, όπως στην επίσκεψη του Οδυσσέα στους Φαίακες.


Παρ’ όλα αυτά γνήσια μυθικά στοιχεία μπορούν να βρεθούν θαμμένα μέσα σε πενιχρότατες ιστορίες, ενώ η πληρέστερη και πλέον διαφωτιστική εκδοχή ενός δεδομένου μύθου σπάνια παρέχεται από ένα μόνο συγγραφέα.

Η μελέτη της Ελληνικής Μυθολογίας θα έπρεπε να αρχίζει με την εξέταση των Θρησκευτικών και πολιτικών συστημάτων που υπήρχαν στην Ευρώπη πριν την άφιξη των αρείων εισβολέων από το Βορρά και από τη μακρινή Ανατολή.

Αν κρίνουμε από τα τεχνουργήματα και τους μύθους που επέζησαν, η νεολιθική Ευρώπη στο σύνολό της είχε αξιοσημείωτα ομοιογενές σύστημα θρησκευτικών ιδεών βασιζόμενο στη λατρεία της πολυώνυμης Μητέρας Θεάς που ήταν επίσης γνωστή στη Συρία και στη Λιβύη. (10)


Παιδαγωγική αξία του μύθου
“Παραδειγματική αξία του μύθου”

Ο Κακριδής επισημαίνει ότι είναι σημαντικό πως ο μύθος κρατάει παραδειγματικό χαρακτήρα σε όλους τους αιώνες που ζει και ακμάζει στον ελληνικό χώρο.

Οι ποιητές με την επίγνωση πως δίνουν υποδείγματα ζωής, ανασταίνουν πλήθος ηρωικές μορφές που πραγματώνουν όλες τις αρετές ενός ανθρώπου που αξίζει να λέγεται άνθρωπος. Αποτυπώνουν χαρακτηριστικά στοιχεία του ελληνικού πνεύματος, όπως η αγωνιστική διάθεση, η κατάφαση της ζωής, η λατρεία της ομορφιάς, η απαίτηση του δικαίου στο όνομα των αδυνάτων, η μετάδοση ηθικοπλαστικών και η αναζήτηση του ανθρώπου σαν ανθρώπου και μόνο. Μια εικόνα ανθρώπου που προβάλλει κανόνες ζωής με καθολικό κύρος. Κάθε ποιητής διατηρούσε το μύθο αναλλοίωτο μετασχηματίζοντας επουσιώδη στοιχεία του μύθου αντικρίζοντας την ήρωά του από άλλη σκοπιά, για να αποσπάσει από το μύθο καινούριες αξίες. (11)

Η Ελληνική Μυθολογία, σύμφωνα με πολλούς μελετητές, έπαιξε σημαίνοντα ρόλο στην ευρύτερη αγωγή και παιδεία του ανθρώπου εξαιτίας της σημασίας του εύρους και του βάθους που αυτή έδωσε στις ανθρώπινες αξίες.. Ο άνθρωπος που προβάλλει αποτελεί αφ’ εαυτού μια παιδεία.

Οι μυθικές φιγούρες που παρουσιάζουν οι ελληνικοί μύθοι είναι τόσο ζωντανές και κατανοητές που ακόμα και για μας σήμερα, εάν δεν αποτελούν μοντέλα συμπεριφοράς, γίνονται τουλάχιστον ex hypothesi (πρότυπα) ανθρωπισμού στην αυθεντική τους μορφή.

Εάν οι μύθοι υπήρξαν οδηγοί της ανθρώπινης ζωής, αυτό το έκαναν αβίαστα και με πνεύμα ελευθερίας, χωρίς προσπάθεια επιβολής., χωρίς προσπάθεια επιβολής. Συντέλεσαν και συντελούν στη διαμόρφωση του ανθρώπινου χαρακτήρα προβάλλοντας τη θέση του ανθρώπου απέναντι στους Θεούς και στο Σύμπαν.

Οι ήρωες του παρελθόντος διατηρούν την ατομικότητά τους αλλά ταυτόχρονα γίνονται τύποι του ανθρώπινου πεπρωμένου και παραδείγματα των σχέσεων του ανθρώπου με τους Θεούς. Ο καθένας μπορεί να βρει σ’ αυτούς κάτι που να τον αγγίζει, ενώ πίσω και πέρα από τα “ψέματα” τους βρίσκεται το καθολικό και παγκόσμιο στοιχείο της ανθρώπινης ύπαρξης.

Η παιδευτική αξία των μύθων – και ιδιαίτερα των ελληνικών – θα πρέπει να αναζητηθεί στη σημασία που έχουν ή που μπορούν να πάρουν, όταν τους προσεγγίζει κανείς στο συναισθηματικό “φορτίο” που μεταφέρουν και στην καλλιέργεια της ανθρώπινης φαντασίας που προσφέρουν. (12)

ΕΙΔΗ ΜΥΘΩΝ

Οι μύθοι διακρίνονται σε:

Αιτιολογικούς μύθουςΕπιδιώκουν να ερμηνεύσουν φυσικά και κοινωνικά φαινόμενα που προκαλούν την περιέργεια του ανθρώπου

Θεογονικοί και κοσμογονικοί μύθοι
Αν και ουσιαστικά ανήκουν στους αιτιολογικούς, μπορούν να αναφερθούν ιδιαίτερα διότι επιδιώκουν να εξηγηθεί ο κόσμος ως σύνολο.

Ιστορικοί μύθοι
Ονομάζουμε τους μύθους που αναφέρονται στην ανθρώπινη ιστορία.

Πολιτικοί μύθοι.
Είναι μύθοι που κατασκεύασαν πολιτικά πρόσωπα της εποχής παραχαράσσοντας γεγονότα και φαλκιδεύοντας έννοιες προκειμένου να τους εκμεταλλευτούν για προσωπικό τους όφελος. Συνιστούν παραφυάδα των ιστορικών μύθων, χωρίς όμως τις περισσότερες φορές να κρύβεται κάποιος πραγματικός μύθος σ’ αυτούς.

Ηρωικοί μύθοι
Είναι οι πολυπληθέστεροι και αναφέρονται στη ζωή και στα κατορθώματα των ατομικών ηρώων. Οι ήρωες διακρίνονται σε αγαθοποιούς και υβριστές. Οι αγαθοποιοί απαλλάσσουν με την παλικαριά τους τη χώρα από κακοποιούς και θηρία ή την εκπολιτίζουν εισάγοντας για πρώτη φορά φιλάνθρωπους κοινωνικούς θεσμούς ή προχωρούν σε επινοήσεις που οδηγούν τους ανθρώπους σε ζωή πιο άνετη π.χ. Προμηθέας. Υβριστές είναι αυτοί που στο ξεχείλισμα της παλικαριάς τους, κυριεύονται από αλαζονεία – από ύβρη – και επιδιώκουν τρόπο να εξισωθούν με τους Θεούς ή αψηφούν τη δύναμή τους. (13)

Σχολές προσέγγισης και ερμηνείας των μύθων
Κατά το 18ο και 19ο μ.Χ. αιώνα, εντοπίζουμε διάφορες σχολές για την προσέγγιση και την ερμηνεία του μυθολογικού υλικού.

Συγκριτική Σχολή:

Συγκριτική Σχολή: Παραλληλίζει την ελληνική μυθολογία με την ινδική την σκανδιναυϊκή, την αφρικανική και την αμερικάνικη και αναζητάει κοινά σημεία και ομοιότητες των μύθων με σκοπό τον προσδιορισμό του επιπέδου των πολιτισμών. Με τη συγκριτική μέθοδο, η σχολή αυτή, αναζητά να προσδιορίσει την προέλευση των μύθων μέσα από γλωσσολογικές, ανθρωπολογικές και ιστορικές προσεγγίσεις.

Γερμανική και Ιστορική και Φιλολογική Σχολή: Επιχειρεί άλλοτε να ερμηνεύσει τους μύθους ως ανασύνθεση της ινδικής μυθολογίας και άλλοτε προσπαθεί να χρησιμοποιήσει με επιστημονικό τρόπο τα διδάγματα που παρέχουν η μελέτη της γλώσσας και των μύθων. Το έργο της Σχολής αυτής προοιωνίζει το ταξίδι των κλασικών φιλολόγων, στην ερμηνευτική τους προσέγγιση από τους μύθους των Ινδιών στην Ελληνορωμαϊκή αρχαιότητα. Κύριοι εκπρόσωποι οι: F. Greuzer, C.A. Lobeck και K.O. Müller

Ρομαντική σχολή 18 –19 αιώνα: Ο μύθος διαδραματίζει μεσολαβητικό ρόλο στη σχέση ανθρώπου και φύσης. Μέσα στο μύθο ο άνθρωπος εμπερικλείει τη φύση και συγχρόνως τη διαποτίζει με την ανθρώπινη διάστασή του, εξανθρωπίζοντάς την.

20ος αιώνας: Η επιστημονική ερμηνεία των μύθων κατά τον 20ον αιώνα χαρακτηρίζεται από:

Τη λειτουργική και φανξιοναλιστική θεωρία του Malinowski με την άμεση παρατήρηση των μύθων στις πρωτόγονες φυλές και την ένταξή τους στο φυσικό και κοινωνικό περιβάλλον.

Τη δομική και στρουκτουραλιστική θεωρία του Levi Strauss με την αναζήτηση της ανθρώπινης σκέψης, μέσα από το μύθο και της αμφίδρομης σχέσης ανθρώπου – μύθου. ΄Όχι μόνο ο άνθρωπος “ποιεί” τους μύθους, αλλά και οι μύθοι την ανθρώπινη διανόηση.

Στον 20ο αιώνα εγκαταλείπεται η “Ιονιστική” θεωρία για την ερμηνεία των μύθων, που στηριζόταν στην Αριστοτελική έννοια αναζήτησης της ουσίας των πραγμάτων και με βάση την οποία αναζητείτο η μία και η μοναδική αλήθεια.

Μέσω του Durkhein οι μυθολόγοι αντιμετωπίζουν τους μύθους ως κοινωνικά φαινόμενα και για την προσέγγισή τους χρησιμοποιούν τα λεγόμενα “εθνολογικά παράλληλα”.

Αμερικάνικη Σχολή: Η ανθρωπολογική θεωρία της Αμερικάνικης Σχολής διαβλέπει στους μύθους την ατομική τους πλευρά με άμεση συνέπεια την ψυχαναλυτική ερμηνεία τους. Οι μύθοι από την ψυχολογία του ασυνείδητου θεωρήθηκαν τα “όνειρα σε συλλογικό επίπεδο”.

Γαλλική Σχολή: Για την Ελληνική κοινωνιολογική σχολή οι μύθοι ανήκουν στο συμβολικό επίπεδο της επικοινωνίας και των μηνυμάτων τους. Οι μύθοι οργανώνουν τα δεδομένα της εμπειρίας, όπως και η γλώσσα. Η ανθρωπολογική μέθοδος του Mauss ξεπερνά τα όρια της συγκεκριμένης κοιν. και αναζητά σ’ αυτούς πανανθρώπινες σταθερές. Στην ίδια σχολή ο L. Gernet αναλύει τους μύθους με βάση ορισμένους όρους όπως: ύβρις, αμαρτία, τιμή κ.ά. τονίζοντας τη δομική σημαντική των μύθων. Η θεματική διασύνδεση και πλοκή των μύθων παίζουν το σημαντικότερο ρόλο. Οι μυθικές εικόνες ανήκουν σ’ ένα “σημαντικό πεδίο” και εκφράζουν συγκεκριμένες μορφές συμπεριφοράς εφ’ όσον προήλθαν από τους κοιν. θεσμούς. Ο G. Dumezil, εφαρμόζοντας τη νέα συγκριτική μέθοδο αναζητά το στοιχείο της τρισλειτουργικότητας, ιδιαίτερα στους ινδοευρωπαϊκούς μύθους:

Βασιλεία και Θρησκεία 1η λειτουργία
Φυσική δύναμη και Πόλεμος 2η λειτουργία
Παραγωγικότητα, πλούτος και υγεία 3η λειτουργία (14)

ΤΟ ΕΙΔΑΜΕ ΕΔΩ