Tα Τέμπη είναι μια περιοχή για την οποία έχουν γραφεί πολλά από την αρχαιότητα έως τη σύγχρονη εποχή όσον αφορά τα γεωλογικά και εδαφολογικά φαινόμενα, αλλά και τη μυθολογία, τη θρησκεία και τα πολεμικά-πολιτικά ιστορικά γεγονότα.
Η περιοχή συνδέεται με γιορτές, λατρείες και μύθους της αρχαιότητας στους οποίους ο Ποσειδώνας μαζί με τον Απόλλωνα και την Άρτεμη έχουν κυρίαρχη θέση.
Οι αρχαίοι θεωρούσαν τον Ποσειδώνα υπεύθυνο για μια σειρά από γεωλογικά και άλλα συμφυή φαινόμενα, όπως η διαμόρφωση της γήινης επιφάνειας με βουνά, κοιλάδες, νησιά, πορθμούς, ισθμούς και άλλες ιδιομορφίες του εδάφους, όπως φαίνεται από τα επίθετα με τα οποία ο Όμηρος συνοδεύει το όνομά του και τα οποία τον συνδέουν με τη γη: γαιήοχος (αυτός που κουβαλάει τη γη), ενοσίχθων, εννοσίγαιος (αυτός που σείει τη γη).
Οι αρχαίοι θεωρούσαν τον Ποσειδώνα υπεύθυνο για μια σειρά από γεωλογικά και άλλα συμφυή φαινόμενα, όπως η διαμόρφωση της γήινης επιφάνειας με βουνά, κοιλάδες, νησιά, πορθμούς, ισθμούς και άλλες ιδιομορφίες του εδάφους, όπως φαίνεται από τα επίθετα με τα οποία ο Όμηρος συνοδεύει το όνομά του και τα οποία τον συνδέουν με τη γη: γαιήοχος (αυτός που κουβαλάει τη γη), ενοσίχθων, εννοσίγαιος (αυτός που σείει τη γη).
Η τελευταία ιδιότητα είναι αυτή που τον συνδέει με την περιοχή των Τεμπών, καθώς ο Ηρόδοτος (Ηρόδοτος Ζ΄ 129) αναφέρει πως, σύμφωνα με την παράδοση, ο Ποσειδώνας άνοιξε τον αυλώνα των Τεμπών, ανάμεσα στα βουνά Όλυμπο και Όσσα, για να βρει διέξοδο στη θάλασσα ο Πηνειός και να φανεί η κατακλυσμένη με νερά θεσσαλική πεδιάδα.
Στα ιστορικά χρόνια ήταν ευρέως διαδεδομένη στη θεσσαλική ενδοχώρα η λατρεία του Ποσειδώνα που είχε το προσωνύμιο Πετραίος, είτε γιατί κατά τον σχετικό αιτιολογικό μύθο ο Ποσειδώνας είχε σκίσει με την τρίαινα το βράχο και έκανε να αναπηδήσει το πρώτο άλογο στον κόσμο, ο Σκύφιος, είτε επειδή διαχώρισε τον ορεινό όγκο των Τεμπών, δίνοντας στα νερά που κατέκλυζαν τη Θεσσαλία διέξοδο προς τη θάλασσα και αφήνοντας τη γόνιμη γη στους κατοίκους.
Στα ιστορικά χρόνια ήταν ευρέως διαδεδομένη στη θεσσαλική ενδοχώρα η λατρεία του Ποσειδώνα που είχε το προσωνύμιο Πετραίος, είτε γιατί κατά τον σχετικό αιτιολογικό μύθο ο Ποσειδώνας είχε σκίσει με την τρίαινα το βράχο και έκανε να αναπηδήσει το πρώτο άλογο στον κόσμο, ο Σκύφιος, είτε επειδή διαχώρισε τον ορεινό όγκο των Τεμπών, δίνοντας στα νερά που κατέκλυζαν τη Θεσσαλία διέξοδο προς τη θάλασσα και αφήνοντας τη γόνιμη γη στους κατοίκους.
Εκτός από τα Τέμπη, όπου προς τιμήν του τελούνταν ιππικοί αγώνες, τα Πετραία, παρόχθιο ιερό στον Πηνειό που σχετίζεται με τη λατρεία του ίδιου και των Νυμφών έχει εντοπιστεί στον Άτραγα, όπου υπήρχε δωρικός ναός και πιθανότατα στον ποταμό Τιταρήσιο (μεταξύ Τυρνάβου και Δαμασίου), όπου εντοπίστηκε αρχαίο οικοδομικό υλικό μεγάλου δωρικού οικοδομήματος, μέσα στην κοίτη του ποταμού.
Ο Ποσειδώνας εκφράζει παράλληλα τη δύναμη του υγρού στοιχείου και θεωρούνταν υπεύθυνος για τα συστήματα των υδάτων, τη διακίνησή τους πάνω στη γη και κάτω από την επιφάνειά της, για τους ποταμούς, τις πηγές, τις λίμνες, τις πλημμύρες και άλλα παρόμοια φαινόμενα.
Με την επωνυμία Κρηνναίος και Πυλαίος τιμάται στην αναθηματική στήλη που στήθηκε στις αρχές του 4ου αι. π.Χ. πλάι σε κρήνη που βρισκόταν κοντά σε πύλη της αρχαίας Λάρισας .
Αναθηματικές στήλες με επιγραφές προς τιμήν του Ποσειδώνα βρέθηκαν στο Καστρί Αγιάς : Ευδεξιάδας Βύλειος Ποτειδούνι Πατραγενεί (αρχές 3ου αι. π.Χ.), στη Σκοτούσα, και στο Κουλούρι Λάρισας.
Απόλλωνας:
 |
| Το άγαλμα του Απόλλωνα |
στην ανασκαφή του ναού του Απόλλωνα.
Η κοιλάδα των Τεμπών ήταν αφιερωμένη στη λατρεία του θεού Απόλλωνα, θεού του θρησκευτικού καθαρμού και της μαντικής. Ίχνη του ιερού του Απόλλωνα Πυθίου ή Τεμπείτη βρέθηκαν στην ανατολική έξοδο της κοιλάδας στη δεξιά όχθη του Πηνειού, στο άκρο της σημερινής γέφυρας του ποταμού.
Η κοιλάδα των Τεμπών ήταν αφιερωμένη στη λατρεία του θεού Απόλλωνα, θεού του θρησκευτικού καθαρμού και της μαντικής. Ίχνη του ιερού του Απόλλωνα Πυθίου ή Τεμπείτη βρέθηκαν στην ανατολική έξοδο της κοιλάδας στη δεξιά όχθη του Πηνειού, στο άκρο της σημερινής γέφυρας του ποταμού.
Τον Δεκέμβριο του 1957, κατά την εκσκαφή για τη θεμελίωση της γέφυρας των Τεμπών, απέναντι από το ναό της Αγ. Παρασκευής, στη δεξιά όχθη του ποταμού, βρέθηκε μικρό τμήμα γωνίας στυλοβάτη . Από την εκσκαφή προέρχονται αρχιτεκτονικά μέλη, βάσεις και τέσσερις αναθηματικές επιγραφές σε θεσσαλική διάλεκτο, εκ των οποίων οι τρεις είναι αφιερωμένες στον Απόλλωνα:
1) Άπλουνι,
2) Άπλουνι Πυθίου Κράτεια Σύρεια ελευθέρια,
3) Άπλουνι Πυθίου Ακρίβεια [….] ιγένεια γυνά ονέθεικε,
4) Αμφιννείς Λεοντιππέος ονέθεικε.
Αναπαράσταση του εξαγνισμού του Απόλλωνα, τα Σεπτήρια, τελούνταν στο ναό των Τεμπών κάθε 9 χρόνια, με τελετές που περιελάμβαναν τον εξαγνισμό ενός παιδιού του οποίου ζούσαν και οι δυο γονείς, που το έστελναν από τους Δελφούς.
Αναπαράσταση του εξαγνισμού του Απόλλωνα, τα Σεπτήρια, τελούνταν στο ναό των Τεμπών κάθε 9 χρόνια, με τελετές που περιελάμβαναν τον εξαγνισμό ενός παιδιού του οποίου ζούσαν και οι δυο γονείς, που το έστελναν από τους Δελφούς.
Μετά τον εξαγνισμό και τη συγκομιδή της δάφνης, η πομπή αναχωρούσε για τους Δελφούς ακολουθώντας τον ίδιο δρόμο που έκανε ο θεός, μεταφέροντας το ιερό φυτό.
Η πορεία αυτή, η δαφνοφορία, γινόταν με την καθοδήγηση του παιδιού που ήταν στεφανωμένο με τη δάφνη.
Αυτές οι τελετές είχαν την προέλευσή τους όχι στους Δελφούς, αλλά στους κατοίκους της περιοχής, δηλαδή στους Θεσσαλούς και τους Περραιβούς, οι οποίοι ως το τέλος της ελληνιστικής εποχής διατήρησαν τις γιορτές και τη λατρεία. Επιγραφές αποκαλύπτουν την ύπαρξη ενώσεων με δαφνοφόρους (δαυχνάφοροι) στις Φερές, στη Γυρτώνη και στο Δώτιο.
Οι ενώσεις αυτές διασφάλιζαν τον καθιερωμένο και μόνιμο χαρακτήρα της δελφικής πομπής .
Η εξάπλωση της λατρείας του Πύθιου Απόλλωνα οφείλεται σε πολιτικούς λόγους.
Η εξάπλωση της λατρείας του Πύθιου Απόλλωνα οφείλεται σε πολιτικούς λόγους.
Μια πανελλήνια θεότητα, ο Πύθιος Απόλλων, στα τέλη του 5ου-αρχές 4ου αι. π.Χ., υπήρξε αντικείμενο πολιτικής εκμετάλλευσης από τον Ιάσονα, τύραννο των Φερών, ο οποίος αφού έγινε ταγός των Θεσσαλών, χρησιμοποίησε αυτή τη θεότητα για να διαμορφώσει τη θεσσαλική συνείδηση και ταυτότητα και, μέσω αυτής, να οικοδομήσει μια σταθερή τοπική κοινότητα που θα στήριζε την εξουσία του.
Η επιλογή του Απόλλωνα έγινε διότι ήταν οικείος και αγαπητός θεός, καθώς οι τιμές που του αποδίδονταν στους Δελφούς ήταν κοινές και στη Θεσσαλία από τον 5ο αι. π.Χ. (επιγραφή από Θητώνιο που αναφέρεται στον Απόλλωνα Δελφαίο και από τη Λάρισα που αναφέρεται στον Απόλλωνα Πύθιο) .
Η λατρεία του Πύθιου Απόλλωνα μαρτυρείται στην περιοχή της Περραιβίας στα όρια της οποίας βρίσκεται η κοιλάδα των Τεμπών (Ελασσόνα, Γόννοι, Πύθιο), αλλά και στη Λάρισα , στην Κραννώνα και άλλες θέσεις.
Στην Περραιβία, γύρω από το λόφο «Άγιοι Απόστολοι», στις δυτικές υπώρειες του Ολύμπου, εκτείνεται το Πύθιο .
Η λατρεία του Πύθιου Απόλλωνα μαρτυρείται στην περιοχή της Περραιβίας στα όρια της οποίας βρίσκεται η κοιλάδα των Τεμπών (Ελασσόνα, Γόννοι, Πύθιο), αλλά και στη Λάρισα , στην Κραννώνα και άλλες θέσεις.
Στην Περραιβία, γύρω από το λόφο «Άγιοι Απόστολοι», στις δυτικές υπώρειες του Ολύμπου, εκτείνεται το Πύθιο .
Εδώ έχουν αποκαλυφθεί τρεις ναοί που σχετίζονται με τρεις από τις κύριες θεότητες που προαναφέρθηκαν: Απόλλων Πύθιος, Ποσειδών Πατρώος και Άρτεμις.
 |
| οι τρείς ναοί |
Οι ναοί χρονολογούνται στη ρωμαϊκή εποχή, στα χρόνια του αυτοκράτορα Οκταβιανού Αυγούστου, αλλά κάτω από την τελευταία οικοδομική φάση υπήρχε πρωιμότερη.
Η απεικόνιση της Απολλώνιας τριάδας, των προστάτιδων θεοτήτων Απόλλωνα, Άρτεμη και Λητώ, απαντά σε δύο ανάγλυφα της Περραιβίας.
Η απεικόνιση της Απολλώνιας τριάδας, των προστάτιδων θεοτήτων Απόλλωνα, Άρτεμη και Λητώ, απαντά σε δύο ανάγλυφα της Περραιβίας.
Το πρώτο είναι ένα αναθηματικό ανάγλυφο από τον Γοννοκόνδυλο , που είχε μετονομαστεί από τους Μακεδόνες σε Ολυμπιάδα, και φέρει την επιγραφή Απόλλωνι Πυθίωι Αντιγόνα Ξενάρχου ανέθηκεν.
Το δεύτερο είναι μια πολύ σημαντική επιγραφή (σημ. 10) για την ιστορία της Περραιβίας, η οποία χρονολογείται στο α΄ μισό του 4ου αι. π.Χ. Πρόκειται για έναν κατάλογο των περραιβικών πόλεων και αποτελεί την παλαιότερη επιγραφική μαρτυρία γι’ αυτές.
Κάτω από την παράσταση της Απολλώνιας τριάδας, στην επιγραφή που δεν σώζεται ολόκληρη, περιλαμβάνονται ονόματα πόλεων και πολιτών-αντιπροσώπων τους στη δελφική αμφικτυονία.
Οι πόλεις δεν εκλέγουν τον ίδιο αριθμό αντιπροσώπων: Ολοοσσών (3-4), Φάλαννα (6;), Μυλαί (3), Χυρετίαι (2), Ερεικίνιο (1-2), Μάλλοια (2), Μονδαία (2) και Γόννοι (5).
Δεν περιέχονται οι πόλεις Πύθιο, Δολίχη, Άζωρος, επειδή κατά τον 4ο αι. π.Χ., εποχή που χρονολογείται η επιγραφή, ανήκαν στη Μακεδονία (σημ. 11).
Ο κατ’ εξοχήν μύθος που συνδέει τον Απόλλωνα με τα Τέμπη και το ιερό του φυτό είναι αυτός της Δάφνης. Η μυθολογία αναφέρεται επίσης στη σχέση του Απόλλωνα και με άλλες θνητές της Θεσσαλίας, όπως την Κορωνίδα από την οποία γεννήθηκε ο Ασκληπιός στη Λακέρεια, περιοχή κοντά στα Τέμπη, αλλά και την Κυρήνη που την άρπαξε από τη Θεσσαλία, τη μετέφερε στη Λιβύη και την έκανε μητέρα του Αρισταίου που είχε το χάρισμα να λυτρώνει το λαό από τις επιδημίες.
 |
| Χάλκινη οκτώσημη πορπή Γεωμετρικής εποχής |
Ο κατ’ εξοχήν μύθος που συνδέει τον Απόλλωνα με τα Τέμπη και το ιερό του φυτό είναι αυτός της Δάφνης. Η μυθολογία αναφέρεται επίσης στη σχέση του Απόλλωνα και με άλλες θνητές της Θεσσαλίας, όπως την Κορωνίδα από την οποία γεννήθηκε ο Ασκληπιός στη Λακέρεια, περιοχή κοντά στα Τέμπη, αλλά και την Κυρήνη που την άρπαξε από τη Θεσσαλία, τη μετέφερε στη Λιβύη και την έκανε μητέρα του Αρισταίου που είχε το χάρισμα να λυτρώνει το λαό από τις επιδημίες.
Άρτεμη- Κυβέλη:
Ήταν η κατ’ εξοχήν παρθενική θεά.
Ναοί της υπήρχαν σε πόλεις και χωριά, σε άλση αφιερωμένα σε αυτήν ή τεμένη με βωμούς της.
Η λατρεία της σε ιερό στην είσοδο της κοιλάδας των Τεμπών θεωρείται απολύτως αναμενόμενη.
Λατρεύτηκε ως κυνηγέτις –απεικονίζεται με τόξο και φαρέτρα– και προστάτιδα της άγριας πανίδας αλλά και ως θεά του τοκετού ή ως κουροτρόφος.
Με βάση τα διαθέσιμα ανασκαφικά δεδομένα φαίνεται ότι το κτιριακό συγκρότημα που ανασκάπτεται στη θέση «Χάνι Κοκόνας» αποτελεί ιερό αφιερωμένο στη λατρεία της Κυβέλης.
Η κάτοψή του παραπέμπει μορφολογικά σε οικιστικά σύνολα, όπως συμβαίνει σε αντίστοιχα ιερά της Μητέρας των Θεών στην Πέλλα, στη Βεργίνα και στη Δημητριάδα.
Ενισχυτική για την ερμηνεία της χρήσης του χώρου ως ιερού είναι και η κατασκευή με τις τέσσερις θήκες που προαναφέραμε στο εσωτερικό του δωματίου 3.
Παρόμοιες θήκες συναντάμε στο ιερό της Κυβέλης, στο Ν. Φάληρο, αλλά και σε ιερά άλλων θεοτήτων, όπως του Απόλλωνα στο Σωρό και της Ήρας στη Foce del Sele.
Άλλωστε, η λατρεία της Κυβέλης δεν είναι άγνωστη στον Θεσσαλικό χώρο, όπως αποδεικνύεται και από τις επιγραφικές μαρτυρίες. Από την άλλη, η εύρεση στον ίδιο χώρο μιας Μεσοβυζαντινής βασιλικής λίγα μέτρα δυτικότερα από το κτιριακό συγκρότημα που ανασκάπτουμε, υποδεικνύει διαχρονικότητα στην ιερή - λατρευτική χρήση της περιοχής αυτής. Το ιερό ιδρύθηκε κατά τον 4ο αιώνα π.Χ και φαίνεται ότι είχε εγκαταλειφθεί κατά τη διάρκεια του 2ου αιώνα π.Χ., ενώ μέχρι τα Παλαιοχριστιανικά χρόνια ο χώρος χρησιμοποιήθηκε για σποραδικούς ενταφιασμούς.
Αν και η ανασκαφική έρευνα συνεχίζεται, φαίνεται ότι η εγκατάλειψη του χώρου συμπίπτει χρονικά με τα ταραγμένα χρόνια κατά τη διάρκεια των Μακεδονικών πολέμων και πιθανόν σχετίζεται με τη γενικότερη ανασφάλεια που επικρατούσε κατά την περίοδο αυτή.
Ομόλιο:
Το έργο του οδικού άξονα Πατρών-Αθήνας-Θεσσαλονίκης-Ευζώνων (ΠΑΘΕ) με τη διάνοιξη των σηράγγων στα Τέμπη έφερε στο φως πολλά και σημαντικά ευρήματα που ρίχνουν φως στις γνώσεις μας για την περιοχή και προσφέρουν εκτός από ιστορικά στοιχεία και νέους αρχαιολογικούς χώρους.
Άλλωστε, η λατρεία της Κυβέλης δεν είναι άγνωστη στον Θεσσαλικό χώρο, όπως αποδεικνύεται και από τις επιγραφικές μαρτυρίες. Από την άλλη, η εύρεση στον ίδιο χώρο μιας Μεσοβυζαντινής βασιλικής λίγα μέτρα δυτικότερα από το κτιριακό συγκρότημα που ανασκάπτουμε, υποδεικνύει διαχρονικότητα στην ιερή - λατρευτική χρήση της περιοχής αυτής. Το ιερό ιδρύθηκε κατά τον 4ο αιώνα π.Χ και φαίνεται ότι είχε εγκαταλειφθεί κατά τη διάρκεια του 2ου αιώνα π.Χ., ενώ μέχρι τα Παλαιοχριστιανικά χρόνια ο χώρος χρησιμοποιήθηκε για σποραδικούς ενταφιασμούς.
Αν και η ανασκαφική έρευνα συνεχίζεται, φαίνεται ότι η εγκατάλειψη του χώρου συμπίπτει χρονικά με τα ταραγμένα χρόνια κατά τη διάρκεια των Μακεδονικών πολέμων και πιθανόν σχετίζεται με τη γενικότερη ανασφάλεια που επικρατούσε κατά την περίοδο αυτή.
Ομόλιο:
 |
| Χάλκινο νόμισμα του Ομολίου με εμπροσθότυπο μια ανδρική γενειοφόρο μορφή με κωνικό πίλο (Φιλοκτήτης;). Στον οπισθότυπο ένα κουλουριασμένο φίδι πλαισιώνεται από την επιγραφή ΟΜΟΛ-ΙΕΩΝ και μια μικρογραφία βότρυ. |
Το έργο του οδικού άξονα Πατρών-Αθήνας-Θεσσαλονίκης-Ευζώνων (ΠΑΘΕ) με τη διάνοιξη των σηράγγων στα Τέμπη έφερε στο φως πολλά και σημαντικά ευρήματα που ρίχνουν φως στις γνώσεις μας για την περιοχή και προσφέρουν εκτός από ιστορικά στοιχεία και νέους αρχαιολογικούς χώρους.
Στη βόρεια έξοδο των σηράγγων βρίσκεται ο αρχαιολογικός χώρος του Ομολίου .
Το Ομόλιο κτίστηκε ανάμεσα σε δύο ρέματα, το ρέμα Κολιαλή στην ανατολική πλευρά της πόλης και το ρέμα Αγίας Παρασκευής στη δυτική.
Τα δύο ρέματα συγκλίνουν προς το ψηλότερο σημείο όπου βρίσκονται η ακρόπολη και το εκκλησάκι του Προφήτη Ηλία.
Τα πρώτα ευρήματα αναφέρονται από τον Α. Αρβανιτόπουλο: «Μετά την έξοδον των Τεμπών εις την δεξιάν όχθην του Πηνειού παρά το σημερινόν χωρίον Λασποχώρι υψούνται λόφοι χωματώδεις και υπέρ αυτοίς όρος, άπαντα κατάφυτα.
Τα πρώτα ευρήματα αναφέρονται από τον Α. Αρβανιτόπουλο: «Μετά την έξοδον των Τεμπών εις την δεξιάν όχθην του Πηνειού παρά το σημερινόν χωρίον Λασποχώρι υψούνται λόφοι χωματώδεις και υπέρ αυτοίς όρος, άπαντα κατάφυτα.
 |
| Χρυσό σφραγιστικό δαχτυλίδι. Στη σφενδόνη, έγγλυφη παράσταση της Λήδας με τον Δία μεταμορφωμένο σε κύκνο. Στο κάτω μέρος της παράστασης υπάρχουν δύο δόρατα, ασπίδα και η επιγραφή ΟΜΟΛΕΙΙΑΙΩΝ που παραπέμπει στη θεσσαλική πόλη του Ομολίου. Θεσσαλία, 2ος αι. π.Χ. Ύψ. σφενδόνης 0,022 μ. (ΓΕ 1612) |
Ένθα διακρίνονται ερείπια αρχαία πόλεως του Ομολίου.
Η ακρόπολις του Ομολίου κείται επί του υψίστου σημείου του λίαν αποτόμου βουνού επί της θέσεως Αιλιάς.
Ενταύθα διακρίνεται πολλαχού το τείχος…».
Εκεί βρέθηκε το δεξί πόδι πήλινου κολοσσιαίου αγάλματος, με μήκος πέλματος 0,95 μ. Ο Αρβανιτόπουλος υπολογίζει το ύψος του σε 5 μ. Το πόδι φορεί κάτυμμα στερεούμενο με ιμάντες πάνω στους οποίους εικονίζεται ανάγλυφος κεραυνός.
Εικάζει ότι ανήκει σε άγαλμα του Διός στον οποίο θα ήταν αφιερωμένος ο ναός.
Στην έκθεσή του, ο Αρβανιτόπουλος αναφέρει ότι κοντά στο ναό βρέθηκε τμήμα πήλινου ανθεμίου από ακρωτήριο ναού, πήλινες μετόπες, γείσα και ενσφράγιστες κεραμίδες.
Στην έκθεσή του, ο Αρβανιτόπουλος αναφέρει ότι κοντά στο ναό βρέθηκε τμήμα πήλινου ανθεμίου από ακρωτήριο ναού, πήλινες μετόπες, γείσα και ενσφράγιστες κεραμίδες.
Στη θέση «Τρύπα», περί το μέσον της πόλεως, διέκρινε μεγάλο σπήλαιο και κοντά σε αυτό κλίμακα λαξευτή στους βράχους.
Κοντά στο δυτικό τμήμα της πόλης είδε χώρο που έμοιαζε με θέατρο και ίχνη οικοδομημάτων.
Την άποψή του αυτή ενίσχυσε η παρουσία μαρμάρινου θρόνου στην εκκλησία Παναγία Φανερωμένη στο Λασποχώρι και ενός δεύτερου στη θέση Ζαχαρομηλιά, όπως πληροφορήθηκε. Αναφέρει επίσης την ανεύρεση επιγραφών και ενός χάλκινου αγαλματίου κωμικού ηθοποιού, τάφους της Γεωμετρικής εποχής και άλλες τειχισμένες θέσεις ανατολικά του Ομολίου.
Έξι μικρούς θολωτούς πρωτογεωμετρικούς τάφους ανέσκαψε ο Δ. Θεοχάρης στο λόφο «Ντάπη ράχη» και στο «Ρέμα του Κολιαλή» (σημ. 14).
Τα νεκροταφεία των κλασικών χρόνων εκτείνονται στο πεδινό τμήμα, βόρεια της πόλης.
Τα νεκροταφεία των κλασικών χρόνων εκτείνονται στο πεδινό τμήμα, βόρεια της πόλης.
Στους πρόποδες του υψώματος, κοντά στη δεξιά όχθη του Πηνειού, ο Θεοχάρης) ανέσκαψε πέντε τάφους του 4ου αι. π.Χ.
Οι δύο από αυτούς ήταν απλά ορύγματα, αλλά περιείχαν πολύ σημαντικά ευρήματα, χρυσά κοσμήματα και αγγεία που κοσμούν τις προθήκες του Αρχαιολογικού Μουσείου Βόλου : χρυσά ενώτια, χρυσά μετάλλια με έκτυπη κεφαλή Αθηνάς Παρθένου, χρυσά περιδέραια, το περίφημο αργυρό δαχτυλίδι με κινητή σφενδόνη, αποτελούμενη από δύο δίσκους ορείας κρυστάλλου τους οποίους συνδέει πλάκα από lazuli τοποθετημένη ενδιαμέσως. Οι δίσκοι από κρύσταλλο κοσμούνται με γλυφές όπου έχει χυθεί χρυσός και η μία όψη φέρει παράσταση Θέτιδας πάνω σε θαλάσσιο ίππο που φέρνει τα όπλα στον Αχιλλέα, ενώ η δεύτερη κοσμείται με παράσταση έρωτος πάνω σε δελφίνι.
Στην ίδια περιοχή πραγματοποιήθηκαν οι ανασκαφές του 2010 που πλούτισαν τη συλλογή του Διαχρονικού Μουσείου Λάρισας με ευρήματα τα οποία αμέσως περιελήφθησαν στη μουσειολογική μελέτη που συντασσόταν εκείνη ακριβώς την περίοδο. Πλησιέστερα προς την όχθη του ποταμού, ο Δ. Θεοχάρης είχε παρατηρήσει στρώμα καύσης.
Στην ίδια περιοχή πραγματοποιήθηκαν οι ανασκαφές του 2010 που πλούτισαν τη συλλογή του Διαχρονικού Μουσείου Λάρισας με ευρήματα τα οποία αμέσως περιελήφθησαν στη μουσειολογική μελέτη που συντασσόταν εκείνη ακριβώς την περίοδο. Πλησιέστερα προς την όχθη του ποταμού, ο Δ. Θεοχάρης είχε παρατηρήσει στρώμα καύσης.
Εκεί εντοπίστηκε το αποτεφρωτήριο των νεκρών, διαστάσεων 4×4 μ. που χρησιμοποιήθηκε πιθανότατα κατά την αρχαϊκή εποχή στην οποία χρονολογούνται τα ευρήματα των σύγχρονων ανασκαφών που πραγματοποιήθηκαν το 2011.
Ο Α. Αρβανιτόπουλος (σημ. 16) αναφέρεται σε τοπωνύμια από την έξοδο των Τεμπών μέχρι τη Ραψάνη, ορισμένα από τα οποία επιβεβαιώνονται από τις σημερινές ανασκαφές: «Από του μέσου των Τεμπών μέχρι Μπαμπά καλούνται θέσεις Τούμπα, Κρυονέρι, Ασπρόπετρες, Ξηροκάμπι, Αλώνια Μπαχτσέδες, Κεραμιδαρειό, Πηγάδι, Γιαλντάς, Νεράντζη, Τουτρτούρια, Νταηλιάνη, Αϊνικόλας, Κοκκώνας Χάνι, Χράπες, ένθα λέγεται ότι υπάρχουν αρχαίαι λιθοτομίαι λευκού μαρμάρου.
Ο Α. Αρβανιτόπουλος (σημ. 16) αναφέρεται σε τοπωνύμια από την έξοδο των Τεμπών μέχρι τη Ραψάνη, ορισμένα από τα οποία επιβεβαιώνονται από τις σημερινές ανασκαφές: «Από του μέσου των Τεμπών μέχρι Μπαμπά καλούνται θέσεις Τούμπα, Κρυονέρι, Ασπρόπετρες, Ξηροκάμπι, Αλώνια Μπαχτσέδες, Κεραμιδαρειό, Πηγάδι, Γιαλντάς, Νεράντζη, Τουτρτούρια, Νταηλιάνη, Αϊνικόλας, Κοκκώνας Χάνι, Χράπες, ένθα λέγεται ότι υπάρχουν αρχαίαι λιθοτομίαι λευκού μαρμάρου.
Οι σύγχρονες ανασκαφές στα νότια των σηράγγων, και ειδικότερα στο χώρο που προοριζόταν να καταλάβει το κτίριο των Η/Μ εγκαταστάσεων, έφεραν στο φως ευρήματα που σχετίζονται με ελληνιστικά ιερά, βυζαντινό ναό και νεκροταφείο και το Χάνι της Κοκκώνας.
ΠΗΓΕΣ ΚΕΙΜΕΝΟΥ ΚΑΙ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΩΝ:
https://books.google.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου