Τετάρτη 28 Αυγούστου 2013

ΠΕΝΤΑΠΟΛΗ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΑΠΟΙΚΙΑ ΣΤΗ ΛΙΒΥΗ.

Πολλά ακούμε για τη Λιβύη λίγοι όμως θυμόμαστε πως στα αρχαία χρόνια εκεί βρίσκονταν Ελληνικές αποικίες, με κορυφαία την σπουδαία Κυρήνη.Και για να ακριβολογούμε, οι αποικίες αυτές δεν ήταν απλώς Ελληνικές, αλλά Λακωνικές!

Ας δούμε τη γράφει η Βικιπαίδεια για την αρχαία Πεντάπολις:

"Οι αρχαίοι Έλληνες κατέλαβαν την....
ανατολική Λιβύη, σύμφωνα με την παράδοση, όταν άποικοι από τη Σαντορίνη έλαβαν εντολή από το Μαντείο των Δελφών να βρουν νέο τόπο κατοικίας στη Βόρεια Αφρική. Έτσι, το 631 π.Χ., ίδρυσαν την Κυρήνη. Μέσα σε διάστημα διακοσίων ετών, ιδρύθηκαν άλλες τέσσερις σημαντικές πόλεις στην περιοχή: η Βάρκη (Al Marj), οι Ευσπερίδες (αργότερα Βερενίκη, σημερινή Βεγγάζη), Αλ Μπάυντα , η Ταύχειρα (αργότερα Αρσινόη, σημερινή Τόκρα) και η Απολλωνία (Susah), το λιμάνι της Κυρήνης. Μαζί με την Κυρήνη, ήταν γνωστές ως Πεντάπολις."
Βικιπαίδεια
Η Κυρήνη ιδρύθηκε ως αποικία των Ελλήνων της Θήρας, κάτι που αναφέρεται στο τέταρτο βιβλίο της Ιστορίας του Ηρόδοτου. Υπήρξε η κύρια πόλη της αρχαίας Λιβύης και διατηρούσε εμπορικές σχέσεις με ελληνικές πόλεις.
Μετά το 460 π.Χ. έγινε δημοκρατία και μετά τον θάνατο του Μεγάλου Αλεξάνδρου έγινε τμήμα της δυναστείας των Πτολεμαίων.
Ιδρύθηκε το 630 π.Χ. από τους Θηραίους, ενώ πήρε το όνομα της από την πηγή Κύρη, που ήταν αφιερωμένη στο θεό Απόλλωνα.
Στην πόλη σώζονται αρχαία μνημεία, όπως ο ναός του Απόλλωνα (7ος αιώνας π.Χ.), ο ναός της Δήμητρας και ένας ναός του Δία, ο οποίος καταστράφηκε μερικώς μετά από εντολή του Μουαμάρ Καντάφι το 1978. Υπάρχουν ακόμη τα ερείπια του ναού της Εκάτης και των Διόσκουρων, καθώς επίσης και το αρχαίο νεκροταφείο με σημαντικά μνημεία και επιτύμβιες στήλες.
Τον 3ο αιώνα π.Χ., στην πόλη ιδρύθηκε η φιλοσοφική Σχολή της Κυρήνης από τον Αρίστιππο, μαθητή του Σωκράτη.
Η πόλη, που βρίσκεται στην κοιλάδα Jebel Akhdar, έδωσε στην ανατολική περιοχή της Λιβύης το όνομα Κυρηναϊκή, το οποίο παρέμεινε μέχρι σήμερα. Η Κυρήνη αποτελεί από το 1982 Μνημείο Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς της ΟΥΝΕΣΚΟ.
Βικιπαίδεια
Αξίζει να δούμε όμως, ποιοι ήταν αυτοί οι Θηραίοι, που αποίκησαν τα Λιβυκά παράλια...
Από που προέρχεται το αρχαίο όνομα της Σαντορίνης;
Το όνομα της νήσου "Θήρα" προέρχεται από τον αρχαίο Σπαρτιάτη Θήραν που από τη Σπάρτη προερχόμενος αποίκησε πρώτος τη νήσο αυτή.
Το δε όνομα "Σαντορίνη" προέρχεται από τους διερχόμενους Φράγκους Σταυροφόρους.
Άρα καταλήγουμε, πως η αρχαία Κυρήνη ήταν αποικία Λακεδαιμονίων. Εξάλλου δεν ήταν λίγες οι φορές που Λακωνικός στρατός εστάλη για βοήθεια στη Πεντάπολη για βοήθεια των "αδελφών" της Κυρηναϊκής.
Η Λακωνικότητα της πόλης άλλωστε, αποδεικνύεται και από τη λατρεία στην πόλη των Διόσκουρων αλλά και του Απόλλωνα στον οποίο ήταν αφιερωμένη η πόλη.
Άλλωστε όπου Απόλλωνας και Σπάρτη...

Μεγάλοι και επιφανείς Ελληνες γεννήθηκαν στην Λιβύη όπως ο Ερατοσθένης (γεννήθηκε στην Κυρήνη) καθώς και ο Επίσκοπος Συνέσιος, ο μαθητής της Υπατίας ο οποίος έτρεφε μεγάλο σεβασμό στο άτομο της και ζητούσε με επιστολές την συμβουλή της...

ΠΑΡΑΚΑΤΩ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ ΚΑΙ ΒΙΝΤΕΟ

Πηγή Κύρη που ήταν αφιερωμένη στο θεό Απόλλωνα.

Ο Ναός του Απόλλωνος στην Λιβύη.

Η Κυρηναϊκή την εποχή των Πτολεμαίων ονομαζόταν Πεντάπολη.Οι 5 πόλεις ήσαν η Πτολεμαϊς, που ήταν το λιμάνι της Βάρκης , η Απολλωνία, το επίνειο της Κυρήνης, η Ταύχειρα και η Βερενίκη δηλαδή η σύγχρονη Βεγγάζη .

. .

Πτολεμαϊδα σημερινή Tolmeita ή Tolmeitha παραφθορά του Tolemaide. Από την πόλη έχει ανασκαφεί μόνο το 1/10 της έκτασης της.

Από την θριαμβευτική αψίδα του Μεγάλου Κωνσταντίνου στο σταυροδρόμι από όπου ξεκινάει ο πρώτος cardo (κύριος δρόμος βορρά-νότου) και ο decumanus ή οδός των Μνημείων (165,16)που είχε στοές στις πλευρές της και έφτανε μέχρι ένα σταυροδρόμι, το Τετράπυλο με τον δεύτερο cardo που συνήθως δεν υπάρχει σε άλλες πόλεις της εποχής. Στα μισά της οδού των Μνημείων βρίσκουμε τα ερείπια μιας δεξαμενής που έγινε μετά βυζαντινή εκκλησία(166).
Προς την μεριά της θάλασσας από το Τετράπυλο έφτανε κανείς στο λιμάνι.

Αντίθετα ανεβαίνοντας τον κύριο δρόμο από εκεί, μετά καμιά 300μέτρα φτάνουμε στην περίφημη Βίλλα των Κιόνων(167) που η αρχική της δομή καταστράφηκε με την εξέγερση των Ιουδαίων(115-118μΧ) και μετά έγινε παλάτι πλούσιου ντόπιου Ρωμαίου με πισίνα στο κέντρο και όλα τα σέα και μέα όπως frigidarium κτλ(168)

Λίγο πιο πάνω είναι η ελληνική αγορά η οποία στην συνέχεια έγινε Ρωμαϊκό φόρουμ.
(169 )
Κάτω από αυτήν είναι η μεγαλύτερη στέρνα της Βόρειας Αφρικής χωρητικότητας 65000 λίτρων και το νερό ερχόταν από πηγή στα βουνά 25 χιλιόμετρα μακριά με αγωγό και μοιραζόταν στην πόλη(170) .
Στον τεράστιο αυτό λαβυρινθώδη χώρο, που έχει κατά διαστήματα τετράγωνες οπές εξαερισμού(τα μαύρα σημάδια στην 169), είχαν βρεί καταφύγιο και ζούσαν στον Β΄Παγκόσμιο πόλεμο Λίβυοι και μπορεί να δει κανείς στους τοίχους αφ΄ενός μέν καπνιές από τις φωτιές που χρησιμοποιούσαν αλλά και την επέκταση που έκαναν προς τα επάνω οι Ρωμαίοι με τούβλα στην αρχική ελληνική δεξαμενή που ήταν από πέτρες (171).

Επιστρέφοντας προς την πύλη βλέπουμε το Ωδείο την εποχή των Ελλήνων 500 θέσεων, που έγινε θέατρο την εποχή των Ρωμαίων και μετά δεξαμενή νερού κατά τους βυζαντινούς χρόνους(172).

Στο μικρό μουσείο της περιοχής υπάρχουν μερικά εξαιρετικά ψηφιδωτά όπως των 4 εποχών από την ομώνυμη βίλλα(173) , της Μέδουσας από την βίλλα των Κιόνων(174),της συνομιλίας με τα ζώα(175) αλλά και των ορνίθων(18) και του εξαιρετικού σαργού(176) Επίσης και μερικά ψηφιδωτά από εκκλησίες(17)

Ενδιαφέρον επίσης είναι το άγαλμα της Αφροδίτης με το κεφάλι της Δήμητρας(177), το ανάγλυφο από τοντάφο ενός μονομάχου(178) αλλά και μερικά εξαιρετικά κομμάτια από σαρκοφάγους(179).

Το άλλο λιμάνι της Πεντάπολης είναι ή Απολλωνία(180), σήμερα Σούσα, παραφθορά του βυζαντινού τοπωνύμιου Σώζουσα. Στην σημερινή κωμόπολη ζουν ελληνόφωνοι κρητικοί μουσουλμάνοι με ονόματα σε ακης, που κατ΄ άλλους εξορίστηκαν εκεί, κάπου 2000 άτομα, ως κακοποιά στοιχεία από την Τουρκική διοίκηση λίγο πριν την ένωση της Κρήτης με την Ελλάδα, κατ΄ άλλους όμως έφυγαν μόνοι τους από τα Χανιά και το Ρέθυμνο εκείνη την εποχή από τον φόβο αντιποίνων.
Όπως φαίνεται και στον χάρτη ένα μεγάλο μέρος του λιμανιού βρίσκεται σήμερα κάτω από την θάλασσα από το τσουνάμι που έπληξε την περιοχή από τον σεισμό της Κρήτης της 21 Ιουλίου 365μΧ.
Έξω από το λιμάνι σε βάθος 5 μέτρων βρίσκεται ναυάγιο ελληνικού πλοίου ονόματι ΗΡΑΚΛΗΣ του Β΄αιώνα πΧ που παραμένει στην άμμο μέχρι να μπορέσουν να φτιάξουν τον κατάλληλο χώρο που να μπορεί να τοποθετηθεί χωρίς να φθαρεί.

Η πόλη ήταν περιτοιχισμένη, με πύργους στις 4 γωνίες του τετράπλευρου τείχους του Β΄πΧ αιώνα, για να προφυλάσσεται από επιδρομές των εχθρικών φυλών και των πειρατών.(181-Η είσοδος του αρχαιολογικού χώρου . Αρ. διακρίνεται μέρος του πύργου και στην συνέχεια το τείχος, δεξ. εντός του τείχους η δυτική βασιλική, στην θάλασσα τα υπολείμματα του λιμανιού )

Μέσα στην οχυρωμένη πόλη υπήρχε το μεγαλοπρεπές διοικητήριο ή οικία του περιστυλίου επί Ρωμαίων και μετά παλάτι του δούκα επί Βυζαντινών, με πάνω από 100 δωμάτια και ιδιωτική εκκλησία.(182 η βιβλιοθήκη του παλατιού με τις θήκες για τους παπύρους )
Εκτός από αυτήν και μια βασιλική εκτός των τειχών, η πόλη διαθέτει άλλες 3 βασιλικές του 5ου μΧ αιώνα που δεν είναι γνωστό που ήσαν αφιερωμένες. Λόγω των μεγαλοπρεπών εκκλησιών της την αποκαλούσαν πόλη των εκκλησιών.

Στην ανατολική εκκλησία (183,20) οι κολώνες είναι από Παριανό μάρμαρο και έχει κτιστεί επί βάσης ελληνιστικής ενώ η δυτική (21) και η κεντρική (184α) έχουν επενδυθεί με μάρμαρα της Προκονήσου(νησί της Προποντίδας) και της Καρύστου.
Κοντά στην κεντρική ήσαν και μεγάλες θέρμες της πόλης.(184)