Άπειρα αρχαιολογικά ευρήματα επιβεβαιώνουν τους αμερικανούς ερευνητές και αποδεικνύουν ότι η Κρήτη από τα προϊστορικά ακόμα χρόνια ήταν οινοφόρος , παρήγαγε άφθονο , άριστης ποιότητας κρασί , που κυριαρχούσε στο εκτεταμένο εξαγωγικό της εμπόριο .
Από επιγραφές της Γραμμικής Γραφής Ά (1450π.Χ.), που καταγράφουν ποσότητες κρασιού της πολυοινοτάτης Κρήτης , μαθαίνουμε ότι στ’ αμπέλια , τα δοσμένα δώρο εκλεκτό , κατ ευθείαν από τον γιό του Δία και της Σεμέλης στον Βασιλιά Μίνωα, το κρητικό κρασί γινόταν σύμφωνα με την συνταγή που , καθώς θέλει η παράδοση , έδωσε ο Αππόλων στον ίδιο το βασιλιά .
Ο Μίνωας λοιπόν ο ευλογημένος από τους Θεούς άρχοντας της Κνωσσού , μπορεί να μην ήταν ο πρώτος θνητός αμπελουργός και οινογνώστης , αλλά δεν συμπαθούσε καθόλου τους μπεκρήδες και με νόμο απαγόρευε τις κρασοκατανύξεις στην Κρήτη ή τουλάχιστον τα μεθύσια : « εν Κρήτη δε ούτος εστί των άλλων νόμων ους Μίνως έθηκε , μη συμπίνειν αλλήλοις εις μέθην (να μην μεθοκοπούν στα συμπόσια) .
Μετά όμως τον πανάρχαιο και μυθικό βασιλιά φαίνετε πως ο νόμος ατόνησε ή και ακυρώθηκε.
Ο Μίνωας λοιπόν ο ευλογημένος από τους Θεούς άρχοντας της Κνωσσού , μπορεί να μην ήταν ο πρώτος θνητός αμπελουργός και οινογνώστης , αλλά δεν συμπαθούσε καθόλου τους μπεκρήδες και με νόμο απαγόρευε τις κρασοκατανύξεις στην Κρήτη ή τουλάχιστον τα μεθύσια : « εν Κρήτη δε ούτος εστί των άλλων νόμων ους Μίνως έθηκε , μη συμπίνειν αλλήλοις εις μέθην (να μην μεθοκοπούν στα συμπόσια) .
Μετά όμως τον πανάρχαιο και μυθικό βασιλιά φαίνετε πως ο νόμος ατόνησε ή και ακυρώθηκε.
Ο Δοσιάδης , που έγραψε για τα περίφημα κρητικά συμπόσια , αναφέρει ότι σε κάθε μεγάλο τραπέζι προσφερόταν κρασί από το οποίο έπιναν όλοι μάλιστα η οινοποσία συνεχιζόταν μετά το δείπνο . Κρατήρα με νερωμένο όμως κρασί πρόσφεραν και στα παιδιά . Οι δε γεροντότεροι , είχαν δικαίωμα να πιουν όσο θέλουν και μάλιστα ανέρωτο .
Και η παράδοση έμεινε ……. Οι κρητικοί , αντίθετα προς τους άλλους έλληνες , αρνούνται , εδώ και πολλούς αιώνες , να ρίχνουν νερό στο κρασί τους .
Οινοποιεία – πατητήρια , βρέθηκαν πολλά στην μεγαλόνησο , για να πιστοποιήσουν την ευφορία της αμπέλου και την πλουσιότατη παραγωγή ποικιλιών κρασιών , ήδη στα προϊστορικά της χρόνια .
Στο Βαθύπετρο των Αρχανών βρέθηκε το πρώτο γνωστό στο κόσμο οινοποιείο και στην ίδια περιοχή στο Φουρνί το πλησιέστερο και τελειότερο πατητήρι της απώτερης αρχαιότητας .
Και η παράδοση έμεινε ……. Οι κρητικοί , αντίθετα προς τους άλλους έλληνες , αρνούνται , εδώ και πολλούς αιώνες , να ρίχνουν νερό στο κρασί τους .
Οινοποιεία – πατητήρια , βρέθηκαν πολλά στην μεγαλόνησο , για να πιστοποιήσουν την ευφορία της αμπέλου και την πλουσιότατη παραγωγή ποικιλιών κρασιών , ήδη στα προϊστορικά της χρόνια .
Στο Βαθύπετρο των Αρχανών βρέθηκε το πρώτο γνωστό στο κόσμο οινοποιείο και στην ίδια περιοχή στο Φουρνί το πλησιέστερο και τελειότερο πατητήρι της απώτερης αρχαιότητας .
Στη Ζάκρο , στη Κνωσό , στη Φαιστό , στη Μύρτο , στα Μάλια , στα Γουρνιά και σ’ όλους σχεδόν τους αρχαιολογικούς χώρους της Κρήτης σώζονται πατητήρια και εργαστήρια μαζικής παραγωγής αμφορέων , κυπέλλων , περίτεχνων αγγείων , που χρησιμοποιούσαν στην εμφιάλωση και το κέρασμα των κρασιών τους οι Μινωίτες και οι απόγονοι τους. Γεμάτα τα μουσεία μας με οινοχόες , Ρυτά , Κρατήρες , Αμφορείς , Κύλικες όλων των εποχών της αρχαιότητας .
Στη Δυτική Κρήτη ήταν οι αμπελώνες της Κισσάμου , της Κυδωνίας , του Αποκόρωνα .
Στη Δυτική Κρήτη ήταν οι αμπελώνες της Κισσάμου , της Κυδωνίας , του Αποκόρωνα .
Στο Ρέθυμνο απλωμένοι στις πλαγιές της Ίδης. Στη βασιλεύουσα Κνωσό, στις πλουσιότατες Γόρτυνα και Φαιστό της Μεσαράς , στα πλουτοφόρα Μάλια , την ανεπτυγμένη Τύλισο και στις εμπορικές Λύττο και Ζάκρο υπήρχαν εκτεταμένοι αμπελώνες .
Οι κοιλάδες , οι λαγκαδιές , οι μικρόλοφοι και οι πεδιάδες της πάντα καρπερής Κρήτης έτρεφαν το κλήμα του Διόνυσου και οι κρητικοί πατούσαν στις αρχές του φθινοπώρου με ξέφρενα γλέντια και διονυσιακή ορμή τους ζουμερούς καρπούς του στα πατητήρια τους , για να βγάλουν τον υπέροχο χυμό τους , μια και η ελαφρότητα καθώς και η γλυκειά θερμότητα του εδάφους , που το δροσίζουν τα μελτέμια , δίδουν στο κρητικό κρασί το γλυκό του άρωμα , το κρασί που όζει ίων , όζει ρόδων , έχει κι αυτό την μυρωδιά του μενεξέ και του τριαντάφυλλου (Ερμιππος). ……… Και ο Solinus θ’ αποδώσει την υπέροχη γεύση του κρητικού κρασιού στο πλούσιο αμπέλι και την θαυμαστή εύνοια του ήλιου της Κρήτης .
Και η μαγευτική γεύση του γίνεται αιτία να καθυστερήσει ακόμα και ο απόπλους του εμπορικού πλοίου, μια και ο ναύκληρος κάθεται ξέγνοιαστος και πίνει καθυστερώντας την αναχώρηση . κατά τον juvenal ο ναύκληρος επιτιμάται , ίσως από τα αφεντικά του , που του λένε : « Εσύ που πάντοτε καθυστερείς στην Κωρυκία (πόλη της Δυτικής Κρήτης), που χαίρεσαι με το αρωματικό κρασί , απ’ την ακτή της Αρχαίας Κρήτης και μεταφέρεις τα ισοπολίτικα φλασκιά του Δία ».
Ο Χρυσός χυμός της Κρήτης ήταν και μονάδα πληρωμής στις συναλλαγές των Γορτυνίων του 5ου π.Χ. αιώνα «και γλεύκιος προκόοους εκατών» (εκατό πρόχους – δοχεία – γεμάτους μούστο – γλεύκος ).
Στο Ονομαστικό βρίσκομαι τον θηραίον οίνον τον εν Κρήτης .
Και η μαγευτική γεύση του γίνεται αιτία να καθυστερήσει ακόμα και ο απόπλους του εμπορικού πλοίου, μια και ο ναύκληρος κάθεται ξέγνοιαστος και πίνει καθυστερώντας την αναχώρηση . κατά τον juvenal ο ναύκληρος επιτιμάται , ίσως από τα αφεντικά του , που του λένε : « Εσύ που πάντοτε καθυστερείς στην Κωρυκία (πόλη της Δυτικής Κρήτης), που χαίρεσαι με το αρωματικό κρασί , απ’ την ακτή της Αρχαίας Κρήτης και μεταφέρεις τα ισοπολίτικα φλασκιά του Δία ».
Ο Χρυσός χυμός της Κρήτης ήταν και μονάδα πληρωμής στις συναλλαγές των Γορτυνίων του 5ου π.Χ. αιώνα «και γλεύκιος προκόοους εκατών» (εκατό πρόχους – δοχεία – γεμάτους μούστο – γλεύκος ).
Στο Ονομαστικό βρίσκομαι τον θηραίον οίνον τον εν Κρήτης .
Στον Νόνο αναφέρεται ο Αστέριος Δίκταιος που φέρνει «Κνώσιο αμφικύπελλο ποτήρι με μυρωδάτο γλυκό κρασί». Ο Πλίνιος μας μιλάει για το φημισμένο κρητικό σταφιδόκρασο Passum, Που θεωρείται το καλύτερο κρασί της Μεσογείου.
Στην Ιεράπτερα δίδεται εντολή , προφανώς από την Πολιτεία , να δοθεί «το κοινώ οίνου τριετούς κεράμιον» στους πολίτες ένα κεράμιο τρίχρονο κρασί . Φαντάζεται τώρα κανείς πόσο ωραίο δώρο μπορούσε να είναι για τους αρχαίους ιεραπετρίτες οινόφιλους μια υδρία , ένα μπουκάλι τρίχρονο μάλιστα κρασί .
Οι Ρωμαίες απαγορευόταν να πίνουν κρασί του σταφυλιού αλλά επιτρεπόταν να απολαμβάνουν τον λεγόμενο Πάσσο τον περίφημο κρητικό οίνο , τον γλυκό χυμό , που έβγαινε από την σύνθλιψη της σταφίδας και πινόταν , για να σβήσει την δίψα «το κατεπείγον του δίψους χρώνται αυτώ» Πάσσον κρητικόν αναφέρει ο Γιουβενάλης στα Σατυρικά του, για να δείξει την μεγάλη ανάπτυξη του εξαγωγικού εμπορίου του κρασιού στα χρόνια του .
Στο Ονειροκρητικό του Αρτεμιδώρου αναφέρεται ο κρητικός έμπορος που το πρόσωπόν «οίνο νίπτεται» πλυνόταν με κρητικό κρασί, έτσι όπως σήμερα πολλοί χάριν πλούτου και παιδιάς πλένονται με ακριβές σαμπάνιες!
Στο εμπορικό γράμμα των ρωμαϊκών χρόνων φαίνεται πως το κρητικό κρασί ήταν πασίγνωστο και περιζήτητο στην αγορά της Ρώμης . Και ο Κλήμης ο Αλεξάνδρειος βρίσκει πως στην μεγάλη Αλεξάνδρεια υπάρχει «κρής τις γλυκύς οίνος».
Πατούσε λοιπόν ζουμερά σταφύλια του ο Μινωίτης αμπελουργός στους άρτιους – εκλεπτυσμένους πήλινους των μινωικών χρόνων καθώς και στις φυσικές ή σκαλισμένες κοιλότητες των βράχων και ο χρυσός χυμός περνούσε στα πιθάρια .
«Υπήρχαν πολλά πιθάρια εκεί γεμάτα κρασί» λέει ο Όμηρος τα περίφημα μεγάλα μινωικά πιθάρια , που φύλασσαν επί αιώνες τους εύχυμους καρπούς της Κρήτης . Αυτά τα μεγάλα πιθάρια , όπως ο γλυκός χυμός του σταφυλιού «είχε βράσει, είχε ψηθεί και είχε ωριμάσει», αποσφράγιζαν κάθε Νοέμβρη οι Μινωίτες , έβγαζαν το νέο τους κρασί και άρχιζαν οι σπονδές στο Θεό του κρασιού , οι ατελείωτες οινοποσίες , οι γιορτές , οι πομπές , και οι τελετές , η μουσική , οι χοροί και τα τραγούδια .
Πλήθος και οι απεικονίσεις του αμπελιού , του σταφυλιού , του κρασιού στα αρχαιολογικά ευρήματα . Στο μεγάλο γεωγραφικό , ιστορικό λεξικό του Μ. Βρουζέν ντε λα Μαρτινιέρ αναφλερεται : « Δεν είναι παράδοξον να βλέπει τις παλαιά νομίσματα , εκτυπωμένα εις όνομα των παλαιών κατοίκων ταύτης της νήσου , επί των οποίων παρασταίνονται στέφανα από κισσόν περιπλεγμένα με βόρτυας σταφύλης. Μ’ όλον ότι οι οίνοι ούτοι εισί πνευματωδέστατοι , ο Γαληνός τους εύρισκε τόσον συγκερασμένους ώστε επέτρεπε την χρήσιν αυτών εις τους θερμαινομένους»
Σε νομίσματα της Αρχαίας Κυδωνίας ήταν χαραγμένα άλλωτε ένα τσαμπί σταφύλι , άλλοτε το κεφάλι του Διόνυσου και άλλοτε το όμορφο κεφάλι της Θεάς με ένα στεφάνι κληματόφυλλα . Σε άλλο νόμισμα της ίδια πολιτείας ένα στεφάνι κληματόφυλλα στόλιζε την κεφαλή του Βάκχου .
Τέσσερις λυγερόκορμες Μινωίτισσες , με ακάλυπτα στήθη χορεύουν σαν ελαφίνες με τα χέρια ψηλά , κρατώντας τα ιερά σύμβολα η μία, πλατύστομο κρατήρα , που φέρνει στα χείλη της , για να πιεί κρασί η άλλη, τσαμπιά σταφύλια οι άλλες. Αυτή η Διονυσιακή εικόνα είναι χαραγμένη σε χρυσό δαχτυλίδι Μεσομινωικής περιόδου (1600 π.Χ. περίπου)
Κείμενα : Δουλγεράκης Μανώλης Ένωση Ξενοδ. Ηρακλείου - Νομαρχιακή Αυτοδ. Ηρακλείου
Στην Ιεράπτερα δίδεται εντολή , προφανώς από την Πολιτεία , να δοθεί «το κοινώ οίνου τριετούς κεράμιον» στους πολίτες ένα κεράμιο τρίχρονο κρασί . Φαντάζεται τώρα κανείς πόσο ωραίο δώρο μπορούσε να είναι για τους αρχαίους ιεραπετρίτες οινόφιλους μια υδρία , ένα μπουκάλι τρίχρονο μάλιστα κρασί .
Οι Ρωμαίες απαγορευόταν να πίνουν κρασί του σταφυλιού αλλά επιτρεπόταν να απολαμβάνουν τον λεγόμενο Πάσσο τον περίφημο κρητικό οίνο , τον γλυκό χυμό , που έβγαινε από την σύνθλιψη της σταφίδας και πινόταν , για να σβήσει την δίψα «το κατεπείγον του δίψους χρώνται αυτώ» Πάσσον κρητικόν αναφέρει ο Γιουβενάλης στα Σατυρικά του, για να δείξει την μεγάλη ανάπτυξη του εξαγωγικού εμπορίου του κρασιού στα χρόνια του .
Στο Ονειροκρητικό του Αρτεμιδώρου αναφέρεται ο κρητικός έμπορος που το πρόσωπόν «οίνο νίπτεται» πλυνόταν με κρητικό κρασί, έτσι όπως σήμερα πολλοί χάριν πλούτου και παιδιάς πλένονται με ακριβές σαμπάνιες!
Στο εμπορικό γράμμα των ρωμαϊκών χρόνων φαίνεται πως το κρητικό κρασί ήταν πασίγνωστο και περιζήτητο στην αγορά της Ρώμης . Και ο Κλήμης ο Αλεξάνδρειος βρίσκει πως στην μεγάλη Αλεξάνδρεια υπάρχει «κρής τις γλυκύς οίνος».
Πατούσε λοιπόν ζουμερά σταφύλια του ο Μινωίτης αμπελουργός στους άρτιους – εκλεπτυσμένους πήλινους των μινωικών χρόνων καθώς και στις φυσικές ή σκαλισμένες κοιλότητες των βράχων και ο χρυσός χυμός περνούσε στα πιθάρια .
«Υπήρχαν πολλά πιθάρια εκεί γεμάτα κρασί» λέει ο Όμηρος τα περίφημα μεγάλα μινωικά πιθάρια , που φύλασσαν επί αιώνες τους εύχυμους καρπούς της Κρήτης . Αυτά τα μεγάλα πιθάρια , όπως ο γλυκός χυμός του σταφυλιού «είχε βράσει, είχε ψηθεί και είχε ωριμάσει», αποσφράγιζαν κάθε Νοέμβρη οι Μινωίτες , έβγαζαν το νέο τους κρασί και άρχιζαν οι σπονδές στο Θεό του κρασιού , οι ατελείωτες οινοποσίες , οι γιορτές , οι πομπές , και οι τελετές , η μουσική , οι χοροί και τα τραγούδια .
Πλήθος και οι απεικονίσεις του αμπελιού , του σταφυλιού , του κρασιού στα αρχαιολογικά ευρήματα . Στο μεγάλο γεωγραφικό , ιστορικό λεξικό του Μ. Βρουζέν ντε λα Μαρτινιέρ αναφλερεται : « Δεν είναι παράδοξον να βλέπει τις παλαιά νομίσματα , εκτυπωμένα εις όνομα των παλαιών κατοίκων ταύτης της νήσου , επί των οποίων παρασταίνονται στέφανα από κισσόν περιπλεγμένα με βόρτυας σταφύλης. Μ’ όλον ότι οι οίνοι ούτοι εισί πνευματωδέστατοι , ο Γαληνός τους εύρισκε τόσον συγκερασμένους ώστε επέτρεπε την χρήσιν αυτών εις τους θερμαινομένους»
Σε νομίσματα της Αρχαίας Κυδωνίας ήταν χαραγμένα άλλωτε ένα τσαμπί σταφύλι , άλλοτε το κεφάλι του Διόνυσου και άλλοτε το όμορφο κεφάλι της Θεάς με ένα στεφάνι κληματόφυλλα . Σε άλλο νόμισμα της ίδια πολιτείας ένα στεφάνι κληματόφυλλα στόλιζε την κεφαλή του Βάκχου .
Τέσσερις λυγερόκορμες Μινωίτισσες , με ακάλυπτα στήθη χορεύουν σαν ελαφίνες με τα χέρια ψηλά , κρατώντας τα ιερά σύμβολα η μία, πλατύστομο κρατήρα , που φέρνει στα χείλη της , για να πιεί κρασί η άλλη, τσαμπιά σταφύλια οι άλλες. Αυτή η Διονυσιακή εικόνα είναι χαραγμένη σε χρυσό δαχτυλίδι Μεσομινωικής περιόδου (1600 π.Χ. περίπου)
Κείμενα : Δουλγεράκης Μανώλης Ένωση Ξενοδ. Ηρακλείου - Νομαρχιακή Αυτοδ. Ηρακλείου
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου