Μια άγνωστη κληρονομιά χιλιάδων χρόνων.
Για το σπήλαιο έχει κατατεθεί πρόταση χαρακτηρισμού ως μνημείου της φύσης λόγο ορισμέ- νων σπουδαίων χαρακτηριστικών του με κύριο αυτό της ανεύρεσης οψιδιανού [σκληρού υα- λώδες ηφαιστειακού υλικού με μικρή περιεκτικότητα νερού] από τη Μήλο του 12.000 π.Χ. Της παλαιότερης χρονολογημένης ναυσιπλοΐας και εμπορικής δραστηριότητας.
Ο αρχαιότερος κάτοικος της Αττικής ζούσε στο όρος Αιγάλεω με θέα τη θάλασσα, κυνηγούσε στα δάση της περιοχής ελάφια, ψάρευε στα πλούσια νερά του Σκαραμαγκά και κατοικούσε στο Σπήλαιο Σχιστού, πάνω από την ομώνυμη σημερινή λεωφόρο.
Αυτό είναι το συμπέρασμα της αρχαιολογικής έρευνας, που έφερε στο φως σημαντικά ευρήματα, ικανά να προσθέσουν στοιχεία για την κατανόηση των πρώιμων φάσεων της προϊστορίας της Αττικής και του Αιγαίου εκείνη τη “σκοτεινή” ακόμη περίοδο. Βγαίνουν, δηλαδή, συμπεράσματα για τον τρόπο ζωής του προϊστο- ρικού ανθρώπου, αλλά και για τη μορφή του περιβάλλοντος της περιοχής μας, από τα υπολείμ- ματα των τροφών του.
 |
| ΣΤΗΝ ΕΙΣΟΔΟ ΥΠΑΡΧΕΙ ΜΕΓΑΛΗ ΗΛΙΚΙΑΣ ΚΑΙ ΜΕΓΕΘΟΥΣ ΣΥΚΙΑ(FICYS CARICA) ΣΤΟ ΚΕΝΤΡΟ ΔΙΑΜΟΡΦΩΜΕΝΟΥ ΚΤΙΣΜΑΤΟΣ ΑΓΝΩΣΤΗΣ ΕΠΟΧΗΣ ΚΑΙ ΧΡΗΣΙΜΟΤΗΤΑΣ |
Ερευνήθηκε για πρώτη φορά το 2000 από τους Δ. Χατζηλαζάρου και Α. Ζαμπίτη. Η ανασκαφή των Φ. Μαυρίδη - Λ. Κορμαζόγλου ξεκίνησε το καλοκαίρι του 2006 και βρίσκεται σε εξέλιξη.
Η ανασκαφική έρευνα υποστηρίζεται από το Ίδρυμα Ιωάννη Κωστόπουλου και το Ινστιτούτο Αιγαιακής Προϊστορίας της Νέας Υόρκης.
Μετέχουν και ξένοι επιστήμονες, οι οποίοι μελετούν τα οστέινα αντικείμενα, κεραμικά, ενώ εξειδικευμένες αναλύσεις και μελέτες βρίσκονται σε εξέλιξη σε εργαστήρια της Ελλάδας και του εξωτερικού.
Οι ανασκαφείς Φάνης Μαυρίδης - Λίνα Κορμαζοπούλου και η ομάδα τους χρονολογούν την πρώτη κατοίκηση του σπηλαίου από την 11η έως και την 7η χιλιετία π.Χ., ανεβάζοντας κατά περίπου μία χιλιετία τις μέχρι τώρα γνωστές περιπτώσεις πρώιμης κατοίκησης της Αττικής. Ση- μειώνουν πως είναι μοναδική για την Αττική η σχετική ανακάλυψη.
Η χρονολόγηση έγινε με τη μέθοδο του ραδιενεργού άνθρακα 14. Αποδεικνύεται η παρουσία ανθρώπινων ομάδων κατά το ύστερο Πλειστόκαινο και το πρώιμο Ολόκαινο, δηλαδή περίπου από το τέλος της Ανώτερης Παλαιολιθικής κ κατά τη διάρκεια της Μεσολιθικής.
Οι κάτοικοι του σπηλαίου ήταν τροφοσυλλέκτες, κυνηγοί και ψαράδες.
Η πρώτη κατοίκηση
Οι ανασκαφείς Φάνης Μαυρίδης - Λίνα Κορμαζοπούλου και η ομάδα τους χρονολογούν την πρώτη κατοίκηση του σπηλαίου από την 11η έως και την 7η χιλιετία π.Χ., ανεβάζοντας κατά περίπου μία χιλιετία τις μέχρι τώρα γνωστές περιπτώσεις πρώιμης κατοίκησης της Αττικής. Ση- μειώνουν πως είναι μοναδική για την Αττική η σχετική ανακάλυψη.
Η χρονολόγηση έγινε με τη μέθοδο του ραδιενεργού άνθρακα 14. Αποδεικνύεται η παρουσία ανθρώπινων ομάδων κατά το ύστερο Πλειστόκαινο και το πρώιμο Ολόκαινο, δηλαδή περίπου από το τέλος της Ανώτερης Παλαιολιθικής κ κατά τη διάρκεια της Μεσολιθικής.
Δεν αποκλείεται τα σχετικά χρονικά όρια να πάνε ακόμη πιο πίσω στον χρόνο, καθώς η έρευνα θα συνεχιστεί σε βαθύτερα στρώματα, λένε οι ανασκαφείς.
Η επόμενη φάση κατοίκησης προσδιορίζεται “μεταξύ της Μέσης Νεολιθικής και της Πρώιμης Εποχής του Χαλκού [περίπου 6η - 3η χιλιετία π.Χ.]”.
Κυνηγοί και ψαράδες
Η επόμενη φάση κατοίκησης προσδιορίζεται “μεταξύ της Μέσης Νεολιθικής και της Πρώιμης Εποχής του Χαλκού [περίπου 6η - 3η χιλιετία π.Χ.]”.
Κυνηγοί και ψαράδες
Οι κάτοικοι του σπηλαίου ήταν τροφοσυλλέκτες, κυνηγοί και ψαράδες.
Από τη μελέτη των οστών των ζώων που περισυλλέχθηκαν στις βαθύτερες επιχώσεις διαπιστώθηκε ότι η διατροφή τους περιλάμβανε ελάφια, λαγούς, αλλά κ μια ράτσα αλόγων που έχουν χαθεί σήμερα, καθώς και που- λιά, ψάρια και θαλάσσια όστρακα.
Η παλαιοβοτανική μελέτη έχει δείξει έως τώρα την παρουσία διαφόρων φυτών σε άγρια μορφή [δεν είχε αναπτυχθεί ακόμη η γεωργία]: όσπρια σε άγρια μορφή [ όπως φακές ], μπιζέλι, δημη- τριακά [όπως κριθάρι και βρώμη], φρούτα και καρποί [όπως σύκα, κράνια] κτλ.
Οι οικιστές του Σπηλαίου κατασκεύαζαν εργαλεία από πρώτες ύλες όπως ο ραδιολαρίτης κ διά- φορες ποικιλίες πυριτόλιθου. Βρέθηκε ένα οστέινο αντικείμενο, που θυμίζει αγκίστρι και μπορεί να χρονολογείται τόσο στη Μεσολιθική όσο και στη Νεολιθική φάση χρήσης του Σπηλαίου.
Από τη Νεώτερη και Τελική Νεολιθική περίοδο προέρχονται και ευρήματα κεραμικής. Κεραμικά ευρήματα και ειδώλια έχουμε και από την ύστερη αρχαϊκή, κλασική και πρώιμη ελληνιστική εποχή. Φαίνεται μάλιστα ότι εκεί υπήρξε σημαντικός χώρος άσκησης λατρείας κατά την κλασική περίοδο.
Περιγραφή:
Το σπήλαιο Αφαίας (ΣΠΗΛΑΙΟΥ ΣΧΙΣΤΟΥ ) έχει δημιουργηθεί από τη διεύρυνση μίας διάκλασης και αναπτύσσεται κατά μήκος της, με διεύθυνση ΒΔ –ΝΑ και με μέση κλήση 50ο. Οι πολλές κατακρημνίσεις κάνουν δύσκολη την εξερεύνησή του και ακόμη ποιο δύσκολη την χαρτογράφηση.
Στο σπήλαιο υπάρχουν σπηλαιοθέματα όλων των μορφών (κουρτίνες, σταλακτίτες και σταλαγμίτες, κολώνες, ελικτίτες, μικρές λιθωματικές λεκάνες κλπ.) και αρκετά από αυτά είναι ιδιαίτερης ομορφιάς και πιθανόν σπάνια σαν σχηματισμοί.
Έως σήμερα έχουν χαρτογραφηθεί τα ¾ του σπηλαίου.
Το γεωγραφικό στίγμα
Βρίσκεται σε υψόμετρο 251μ. περίπου [επίπεδο εισόδου]. Νοτιοανατολικά της κορυφής βρί- σκεται το Βουνό Σκαραμαγκά [340μ. υψ.] σε ορθοφωτογραφική απόσταση 470 μέτρων, Νο- τιοδυτικά της κορυφής Κούκος, σε ορθοφωτογραφική απόσταση 1.753 μέτρων. Νότια βρί- σκεται το νεκροταφείο Σχιστού [απόσταση 500μ. περίπου]. Νοτιοδυτικά και σε απόσταση 620μ. περίπου βρίσκεται το ΒΙΟΠΑ Σχιστού. Δυτικά και σε απόσταση 155μ. αρχίζει περιοχή παλιού λατομείου όπου γίνονται επιχωματώσεις φωσφορικού γύψου [συντεταγμένες: 37ο 59΄ 12.44΄΄ Β, 23ο 36΄ 12.43΄΄ Ε].
Το σπήλαιο Σχιστού αποτελείται από δύο ευρύχωρους θαλάμους. Στον πρώτο θάλαμο παρα- τηρούνται τεχνικές επεμβάσεις [πλατώματα, αναχώματα, βαθμίδες λαξευμένες στον βράχο] και στον δεύτερο υπήρξαν τα κινητά ευρήματα στα οποία αναφερθήκαμε.
Η παλαιοβοτανική μελέτη έχει δείξει έως τώρα την παρουσία διαφόρων φυτών σε άγρια μορφή [δεν είχε αναπτυχθεί ακόμη η γεωργία]: όσπρια σε άγρια μορφή [ όπως φακές ], μπιζέλι, δημη- τριακά [όπως κριθάρι και βρώμη], φρούτα και καρποί [όπως σύκα, κράνια] κτλ.
Οι οικιστές του Σπηλαίου κατασκεύαζαν εργαλεία από πρώτες ύλες όπως ο ραδιολαρίτης κ διά- φορες ποικιλίες πυριτόλιθου. Βρέθηκε ένα οστέινο αντικείμενο, που θυμίζει αγκίστρι και μπορεί να χρονολογείται τόσο στη Μεσολιθική όσο και στη Νεολιθική φάση χρήσης του Σπηλαίου.
Από τη Νεώτερη και Τελική Νεολιθική περίοδο προέρχονται και ευρήματα κεραμικής. Κεραμικά ευρήματα και ειδώλια έχουμε και από την ύστερη αρχαϊκή, κλασική και πρώιμη ελληνιστική εποχή. Φαίνεται μάλιστα ότι εκεί υπήρξε σημαντικός χώρος άσκησης λατρείας κατά την κλασική περίοδο.
Το σπήλαιο Αφαίας (ΣΠΗΛΑΙΟΥ ΣΧΙΣΤΟΥ ) έχει δημιουργηθεί από τη διεύρυνση μίας διάκλασης και αναπτύσσεται κατά μήκος της, με διεύθυνση ΒΔ –ΝΑ και με μέση κλήση 50ο. Οι πολλές κατακρημνίσεις κάνουν δύσκολη την εξερεύνησή του και ακόμη ποιο δύσκολη την χαρτογράφηση.
Στο σπήλαιο υπάρχουν σπηλαιοθέματα όλων των μορφών (κουρτίνες, σταλακτίτες και σταλαγμίτες, κολώνες, ελικτίτες, μικρές λιθωματικές λεκάνες κλπ.) και αρκετά από αυτά είναι ιδιαίτερης ομορφιάς και πιθανόν σπάνια σαν σχηματισμοί.
Έως σήμερα έχουν χαρτογραφηθεί τα ¾ του σπηλαίου.
Το γεωγραφικό στίγμα
Βρίσκεται σε υψόμετρο 251μ. περίπου [επίπεδο εισόδου]. Νοτιοανατολικά της κορυφής βρί- σκεται το Βουνό Σκαραμαγκά [340μ. υψ.] σε ορθοφωτογραφική απόσταση 470 μέτρων, Νο- τιοδυτικά της κορυφής Κούκος, σε ορθοφωτογραφική απόσταση 1.753 μέτρων. Νότια βρί- σκεται το νεκροταφείο Σχιστού [απόσταση 500μ. περίπου]. Νοτιοδυτικά και σε απόσταση 620μ. περίπου βρίσκεται το ΒΙΟΠΑ Σχιστού. Δυτικά και σε απόσταση 155μ. αρχίζει περιοχή παλιού λατομείου όπου γίνονται επιχωματώσεις φωσφορικού γύψου [συντεταγμένες: 37ο 59΄ 12.44΄΄ Β, 23ο 36΄ 12.43΄΄ Ε].
Φύονται ρίζες από το έδαφος προς την οροφή σε μέρη με σταθερή σταγονοροή. Φαινόμενο αρκετά σπάνιο που φαίνεται και στην παρακάτω φωτογραφία
ΣΠΗΛΑΙΟ ΑΦΑΙΑΣ ΧΑΪΔΑΡΙΟΥ
Ένα μοναδικό σπήλαιο έξω από την πόρτα μας
Το υπέροχο 8λεπτο ντοκιμαντέρ του Αντρέα Χαλκιόπουλου
για ένα θαύμα της φύσης
Το Σπήλαιο Αφαίας εξερευνήθηκε την τελευταία διετία από την Ελληνική Σπηλαιολογική Εταιρεία και θεωρείται ένα από τα μεγαλύτερα και πιο όμορφα της Αττικής.
Η ποικιλία σπηλαιομορφών και η αφθονία τους χαρίζουν έντονες συγκινήσεις. Στο σπήλαιο Αφαίας υπάρχουν σπηλαιοθέματα όλων των μορφών και αρκετά από αυτά είναι ιδιαίτερης ομορφιάς και σπανιότητας.
Σταλακτιτικές κολώνες, σταλακτίτες και σταλαγμίτες, λιθωματικές λεκάνες, κουρτίνες, ελικτίτες και εκκεντρίτες συνθέτουν ένα παραμυθένιο πολυεπίπεδο σκηνικό, με πρωταγωνιστές το νερό και τον βράχο.
Εκατομμύρια χρόνια το νερό, σταγόνα -- σταγόνα σμίλεψε τον βράχο και έπλασε την ομορφιά. Η επικλινής μορφολογία του και οι κατακρημνίσεις δεν το καθιστούν κατάλληλο για τουριστική εκμετάλλευση. Όλων μας η ευχή είναι να αγαπηθεί και να προστατευτεί από τους κατοίκους της περιοχής αυτό το μοναδικό μνημείο της φύσης.
Κείμενο: Πέλη Φιλιππάτου σπηλαιολόγος, εξερευνήτρια του Σπηλαίου Αφαίας
καλημερα. ευχάριστο το γεγονος οτι μπλογκαρει κοσμος γυρω απο τα σπηλαια, αλλα νομιζω οτι δε θα ηθελες να παραπληροφορεις τον κοσμο που τυχαινει να σε διαβαζει. Οι 3 πρωτες παραγραφοι σου ειναι εντελως ανακριβεις σε παρακαλω να τις ελέγξεις και να τις αφαιρεσεις αν το κρινεις σκοπιμο. Περισσοτερες πληροφοριες για το σπηλαιο αφαιας εδω: http://www.ese.edu.gr/default.asp?V_DOC_ID=2114
ΑπάντησηΔιαγραφήΕυχαριστω, Αντωνοπουλος Δημητρης